Meme kanserli 1075 hastada radyoterapi sonuçlarımız ve prognostik faktörler

Abstract

IV ÖZET Bu çalışmada Ocak 1994-Aralık 2001 tarihleri arasında Anabilim Dalımızda küratif amaçlı radyoterapi uygulanan 1075 meme kanserli hastada tedavi sonuçlarımız ve prognostik faktörler incelenmiştir. Hastaların yaşı 19-85 arasında değişmekte olup medyan yaş 47 olarak bulunmuştur. Yediyüz altmış (%71) hastaya modifiye radikal mastektomi (MRM), 158 (%15) hastaya meme koruyucu cerrahi (MKC), 74 (%7) hastaya radikal mastektomi ve 65 (%6) hastaya basit mastektomi (SM) uygulanmış, 18 (%1,7) hasta ise sadece biyopsi sonrası tedaviye alınmıştır. Mastektomi sonrası pozitif cerrahi sının, deri-fasia invazyonu, 4 cm üzerinde tümör boyutu olan hastalarda göğüs duvarı (GD) ışınlaması yapılırken; 4 ve üzerinde lenf nod metastazı, yetersiz aksilla diseksiyonu (<10 LN) veya ekstrakapsüler ekstansiyon (EKE) pozitifliği ve perinodal yağ dokusu invazyonu varlığında lenfatik ışınlama, her iki risk grubu varlığında ise GD ve lenfatik ışınlama yapılmıştır. Meme koruyucu cerrahi yapılan tüm olgularda meme radyoterapisi ve tümör yatağına ek doz ışınlama yapılmış, lenfatik risk faktörlerinin varlığında lenfatik alanlar da tedaviye dahil edilmiştir. İzlem süresi 4-136 ay arasında değişmekte olup, medyan 60 ay olarak bulunmuştur. Beş yıllık genel sağkalım (GS), hastalıksız sağkalım (HS), lokal rekürrensiz sağkalım (LRS) ve uzak metastazsız sağkalım (UMS) sırası ile %82, %69, %91 ve %76 olarak bulunmuştur. Tek değişkenli analizde GS'da tümör büyüklüğü (<5 cm vs. >5cm, p<0.0001), metastatik lenf nodu sayısı (0 vs. 1-3 vs. >4 LN, p<0.0001), yüzde metastatik lenf nodu oram (metastatik LN x 100/ toplam LN; %0 vs. </o25 vs. %26-%50 vs. >%50), AJCC 2002 evresi (p<0.0001), cerrahi sımr (negatif vs. pozitif, p<0.02), cerrahi türü (p<0.0001), neoadjuvan kemoterapi (var vs. yok, p<0.001), hormonal tedavi (var vs. yok, p<0.008) ve grad (grad I vs. Grad II vs. Grad III/TV, p<0.05) anlamlı bulunurken; HS'da benzer şekilde metastatik lenf nodu sayısı (p<0.0001), yüzde metastatik lenf nodu oram(p<0.0001), AJCC 2002 evresi (p<0.0001), cerrahi sınır (p=0.04), lenfatik invazyon (var vs. yok, p=0.001), vasküler invazyon (var vs. yok, p=0.007), perinodal yağ doku invazyonu (var vs. yok, p=0.004), neoadjuvan kemoterapi (var vs. yok, p=0.0001), adjuvan kemoterapi (var vs. yok, p=0.05) ve cerrahi şekli (p=0.0006) anlamlı bulunmuştur. Tek ve çok değişkenli analizde erkek cinsiyet LBRS için kötü prognostik faktör olarak belirlenmiştir. Çok değişkenli analizde GS'da grad, tümör çapı, metastatik LN oram, hormonal tedavi ve cerrahi sınır anlamlı bulunurken; HS'da yaş (<40 yaş vs. >40 yaş), grad, metastatik LN oram, neoadjuvan KT ve evre anlamlı faktörler olarak belirlenmiştir. Erkek cinsiyet tek ve çok değişkenli analizde LRS için kötü prognostik faktör olarak bulunmuştur. Mastektomi sonrası tedavi alanının risk bölgelerine göre belirlenmesi tek değişkenli analizde GS, HS, LRS ve UMS'da anlamlı prognostik faktör olarak saptanmış ve çok değişkenli analizde HS ile LRS'da önemli olduğu görülmüştür. Mastektomi sonrası sadece GD veya lenfatik ışınlamaya göre GD+lenfatik radyoterapi ile herhangi bir rekürens riskinin %30, lokal bölgesel rekürens riskinin %60 azaldığı saptanmıştır. Sonuç olarak metastatik LN oranı tek ve çok değişkenli analizlerde tüm sağkalımlar da anlamlı bir prognostik faktör olarak belirlenmiş ve özellikle %50 üzerinde olduğunda uzak metastaz ve lokal rekürrens riskini anlamlı oranda arttırdığı görülmüştür. Mastektomili olgularımızda ise yalnız lenfatik ışınlama uygulamasının rekürrens riskini arttırdığı belirlenmiş ve elde edilen sonuçlar RT planlamada göğüs duvarı ve lenfatik ayıranı yapılmamasının en doğru yaklaşım olacağım düşündürmüştür.

VI ABSTRACT In this retrospective study 1075 patients with breast carcinoma who were treated with curative intent in Hacettepe University School of Medicine, department of Radiation Oncology between January 1994 and December 2001 were analyzed for treatment outcomes and the potential prognostic factors. The median age was 47 years (range, 19-85 years). Seven hundred sixty (71%) patients had modified radical mastectomy, 158 (15%) had breast conserving surgery, 74 (7%) had radical mastectomy, 65 (6%) had simple mastectomy and 18 (1,7%) had only biopsy alone before radiotherapy. Chest wall radiotherapy was the treatment option in patients with positive surgical margin, skin-fascia invasion, and tumor size of more than 4 cm after MRM and lymphatic irradiation was applied for more than 3 metastatic lymph nodes, incomplete axillary dissection (<10 LAP), extracapsular extension or perinodal fat tissue invasion. In case of both positive risk groups, chest wall and lymphatic irradiation was applied. All patients with BCS had breast irradiation and tumor bed boost, besides lymphatic irradiation in case of positive nodal risk factors. Median follow up was 60 months (range, 4-136 months). The actuarial overall 5- year survival (OS) was 82%, whereas the actuarial 5-year disease-free survival (DFS), loco-regional relapse free survival (LRRFS), and distant metastasis-free survival (DMFS) rates were 69%, 91%, and 76%, respectively. Univariate analysis for OS revealed significance for tumor size (<5 cm vs. >5cm, p<0.0001), metastatic nodal involvement (0 vs. 1-3 vs. >4 LN, p<0.0001), metastatic lymph node ratio ([metastatic nodes / total nodes removed]xl00; %0 vs. ?%25 vs. %26- %50 vs. >%50), AJCC 2002 staging (p<0.0001), surgical margin status (negative vs. positive, p:0.02), surgery type (p<0.0001), neoadjuvant chemotherapy (present vs. absent, p<0.001), hormonal treatment (present vs. absent, p:0.008) and grade (grade I vs. grade IIvu vs. grade III/IV, p:0.05). DFS had similarly significance for metastatic nodal involvement (p<0.0001), percent positive nodal involvement (p<0.0001), AJCC 2002 staging (p<0.0001), surgical margin status (p:0.04), lymphatic irradiation (present vs. absent, p:0.001), vascular invasion (present vs. absent, p:0.007), perinodal fat tissue invasion (present vs. absent, p:0.004), neoadjuvant chemotherapy (present vs. absent, p:0.0001), adjuvant chemotherapy (present vs. absent, p:0.05) and surgery type (p:0.0006). Multivariate analysis revealed importance for grade, tumor diameter, percent positive nodal involvement, hormonal treatment, and surgical margin status in OS. Age (<40 years vs. >40 years), grade, percent positive nodal involvement, neoadjuvant chemotherapy and stage were found to be significant for DFS. Male gender was found to be a poor prognostic factor in univariate and multivariate analyses for LRRFS. Determination of radiotherapy fields due to risk stratification was found to be a significant prognostic factor in univariate analysis of all end points; and in multivariate analysis of DFS and LRRFS. Post mastectomy chest wall and lymphatic irradiation produces a 30% decrease in any risk and a 60% decrease in loco-regional risk for recurrence in comparison to chest wall or lymphatic irradiation alone. In conclusion, we have revealed percent positive nodal involvement as a poor prognostic factor for survival in end points and found the worst prognosis for patients having more than 50% nodal involvement. We have also found that lymphatic irradiation alone increases recurrence rates in post mastectomy patients and therefore we believe that the optimal radiotherapy approach for post mastectomy patients would be both chest wall and lymphatic irradiation in the light of our institutional results.