Kanser tanısı alan hastaların birinci dereceden yakınlarında sigara bırakma davranışının değerlendirilmesi

Abstract

Tütün kullanımı en önemli morbidite ve mortalite nedenlerindendir. Bu nedenle sigara bıraktırma, hastalıkların primer korunmasında temel hedeflerden biridir. Sigara içen kişiye veya bir yakınına kanser tanısı konması, sigarayı bırakma konusunda motivasyon artışına neden olabilmektedir. Bu çalışmada kanser tanısı alan hastaların birinci derece yakınlarının bu süreçte sigara bırakma niyet ve davranışları incelenmiş ve tanı sonrası sigara bırakma oranlarının hastaya asıl bakım veren yakını ile diğer birinci derece yakınları arasında farklılık gösterip göstermediğinin araştırılması planlanmıştır. Çalışmaya Temmuz 2017 - Aralık 2017 tarihleri arasında Hacettepe Üniversitesi Medikal Onkoloji Polikliniği'ne başvuran kanser hastalarının yakınlarından 176 kişi dahil edildi. Çalışmaya katılanların yaş ortalaması 42,4±11,6 yıl, 54'ü (%30,7) kadın, 122'si (%69,3) erkek cinsiyette idi. Katılımcıların başlangıç görüşmesinden sonraki 30. gün yapılan telefon görüşmelerinde 134'ünün (%76,1) sigara içmeye devam ettiği, 42'sinin (%23,9) ise sigarayı bıraktığı tespit edildi. Katılımcıların 30. gün sigara bırakma durumları demografik gruplar arasında karşılaştırıldığında kadınların sigara bırakma oranlarının anlamlı derecede daha yüksek olduğu (p=0,006) görüldü. Hastaya asıl bakım veren hasta yakınlarında sigarayı bırakma oranları, diğer hasta yakınlarından daha yüksek bulundu (%27 vs %17, p=0,08) ancak aradaki fark istatistiksel anlamlılığa ulaşmadı. Yakınlarına akciğer kanseri tanısı konan katılımcıların sigara bırakma oranlarının (%40,4) diğer kanser türlerine göre (%16,9) anlamlı derecede yüksek olduğu (p=0,001) tespit edildi. Sonuç olarak sigara içen kişilerin yakınlarında kanser gibi ciddi bir hastalık ortaya çıktığı durumlarda sigara bırakma konusunu daha motive oldukları görülmüştür. Bu kişilere gerekli destek sağlandığında daha yüksek sigara bırakma oranları sağlanabilir.

Tobacco use is one of the most important causes of morbidity and mortality. As a consequence, quitting smoking is a fundamental aim of primary prevention of diseases. Diagnosing a smoker or his/her relative with cancer may result in increased motivation for quitting. This study aimed to evaluate the quitting wills and behaviors of first degree relatives of patients diagnosed with cancer, and also to assess whether the quit rates are different between primary caregivers and other first-degree relatives. A total of 176 relatives of patients diagnosed with cancer between July 2017-December 2017 at Hacettepe University Medical Oncology Outpatient Unit were recruited for the study. Mean age of the participants was 42.4±11.6 years, 54 were females (30.7%), and 122 were males (69.3%). The evaluations on the 30th day after first interview revealed that 134 (76.1%) continued smoking, and 42 (23.9%) have quitted. Comparisons of 30th day smoking status between groups revealed that quitting rates were higher in females (p=0.006). Quitting rates were higher in primary caregivers than others (27% vs 17%, p=0.08), but this difference was not statistically significant. Quitting rate was higher in relatives of lung cancer patients (40.4%) than those with other cancers (16.9%) (p=0.001). In conclusion, we have observed that smokers were more motivated for quitting if one of their relatives are diagnosed with a serious illness. Higher quit rates might be achieved if these individuals are supported adequately.