Üniversite öğrencilerinde obezite ve yaşam davranışları

Abstract

Giriş-Amaç: Günümüzde tüm dünyada genç nüfus hızla artmaktadır. Toplumların gelişmişlik düzeyleri artmakta olan bu genç nüfusun eğitimli, sağlıklı ve ekonomik olarak üretken olmasıyla yakından ilişkilidir. Bir toplumda üniversite gençliği toplumun sosyokültürel yapısının en dinamik unsuru olup, üniversite öğrencilerinin sağlık alanındaki tutum ve davranışları bireysel olarak kendisini, gelecekteki yaşamında ailesini ve tüm toplumu etkileyecektir. Son yıllarda gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerde, her yaş grubunda görülme Prevalansı hızla artan obezite üniversite öğrencilerinin önemli sağlık sorunlarından birisidir. Bu çalışma ile Samsun ili üniversite öğrencilerinde obezite Prevalansının saptanması ve sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının değerlendirilmesi amaçlanmıştır.Gereç-Yöntem: Kesitsel tipteki araştırma Samsun'da Ondokuz Mayıs Üniversitesi ve Canik Başarı Üniversitesi'nde öğrenim gören öğrencilerde yapılmıştır. Çalışma grubunu üniversite ve fakültelerde öğrenci sayılarına göre ağırlıklandırılarak, tabakalı rastgele örnekleme yöntemiyle seçilen 1780 öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmanın verileri 01.03.2015-01.12.2015 tarihleri arasında ders sonlarında öğrencilere dağıtılan ve araştırmacı tarafından hazırlanan sosyodemografik özelliklere, boy uzunluğu, vücut ağırlığı değerlerine, beslenme alışkanlıklarına ve sağlıkla ilgili bazı özelliklerine yönelik sorulardan oluşan anket formu ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları Ölçeği (SYBDÖ) uygulanması ile elde edilmiştir. İstatistiksel analizlerde Eğimde Ki Kare, Mann Whitney U Testi ve Kruskall Wallis Varyans Analizi kullanılmıştır.Bulgular: Araştırma grubunda obezite prevalansı, erkek öğrencilerde %16,2, kızlarda %6,3, toplamda %11,2 olarak saptanmıştır. Erkek öğrencilerde, sağlık bilimleri dışındaki fakültelerde eğitim görenlerde, sigara içenlerde, düzenli egzersiz yapmayanlarda, ailesinde şişman birey bulunanlarda, kronik hastalığı olanlarda, öğünlerinde fastfood ve tahıl ağırlıklı beslenenlerde, ara öğünlerde yağlı ve şekerli besinler tüketen öğrencilerde obezite prevalansı yüksek bulunmuştur (p<0,05). Çalışma sonucunda SYBDÖ toplam puanı 121,3±17,7 olarak bulunmuştur. Sağlık sorumluluğu ve kişilerarası destek alt ölçek puanları kız öğrencilerde, egzersiz alt ölçek puanı erkeklerde yüksek saptanmıştır (p<0,001). Sağlık sorumluluğu alt ölçek puanı fazla kilolu obez, morbid obez olan grupta zayıf, normal kilolu olan gruba göre istatistiksel açıdan anlamlı düzeyde düşük bulunmuştur (p<0,05). Sonuç-Öneriler : Çalışma sonucunda üniversite öğrencilerinde obezite prevalansının yüksek olduğu, öğrencilerin dengesiz beslenme alışkanlıklarının ve yetersiz fiziksel aktivite düzeylerinin obeziteyi etkileyen faktörler olduğu saptanmıştır. Elde edilen sonuçlar öğrencilerde obezitenin önlenmesi için yeterli ve dengeli beslenme alışkanlıklarının eğitimin ilk aşamalarından itibaren kazandırılmasının, düzenli ve yeterli fiziksel aktivite yapmayı günlük yaşamlarının bir parçası haline getirmelerinin sağlanmasının önemli olduğu; sağlıklı yaşam biçimi davranışlarının geliştirilmesi amacıyla eğitimin ilk aşamalarından itibaren öğrencilerin bilinçlendirilmelerinin ve ilgili derslerin öğrencilerin ders programına eklenmesinin gerekliliğini göstermektedir.Anahtar Kelimeler: Üniversite Öğrencileri, Obezite, Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları

Introduction-Aim: At the present days, young population is rapidly increasing all over the world. Development levels of communities are increasing and this situation is relevant with productivity of young population. In a community, university youth is the most dynamic factor of communities' sociocultural system. Attitudes and behaviors of universitiy students on healthcare field will affect his/her family and whole society in the future. Recently, obesity –whose rate is rapidly increasing- has been one of the most important problems in developed and developing countries. This study is aiming to determine the rate of obesity and to evaluate healthy life forms among the students who study in the city of Samsun. Matherial-Methods: This cross-sectional study was made on the students in the Samsun Ondokuz Mayıs University and Canik Başarı University. It is composed of 1780 students which are selected by using the method of bedded random sampling. Datas of the study had been collected between the dates of 01.03.2015-01.12.2015 with surveys, distributed at the end of the lessons. Students are given surveys which are prepared by researcher. This surveys are composed of some questions which are about sociodemographic features, height and weight levels, feding habits and some medical features. Students are also carried out Healthy Lifestyle Behaviour Scale. Statistical analyses were made by using Kruskall Wallis Varyans Analysis and Ki Kare and Mann Whitney U test.Results: In the investigation group, obesity prevalance is detected as %11,2 (Male: %16,2- Female: %6,3). Among the male students – except the ones who study in Health Unit Faculty -, obesity prevalance was detected high. This situation is especailly common among the ones who smoke, have fat members in family, have chronic illness, are fed with fast-foods and cereal foods in meals and go short with oily and sugared food (p<0,05). Healtu Lifestyle Behavior Scale total point was detected (121,3±17,7). Health responsibility and interpersonel support subscale point was detected high among the female students. Among the male students exercise point was higher than female students (p<0,001). Among thin and normal weight students health responsibility point was detected high than owerweight, obese and morbidly obese students (p<0,05).Coclusion-Recommendations: In consequence of the study, obesity prevelance of university students was found high. It is also detected that malnutrition and insufficient physical activity one of the factors which trigger obesity. So as to avoid obesity in students, it must be raised consiciousness of well-balanced habits beginning from the first stage of education and also it must be planted to people that sufficient and balanced physical exercise is a good way to avoid obesity. On the purpose of development of healthy life form attitudes, beginning from first the stage of education students must be raised awareness and related lessons must be added in lesson schedule.Key Words: University Students, Obesity, Healty Lifestyle Behaviours