36-72 ay arası çocuklarda televizyon izleme alışkanlıkları ve buna etki eden faktörlerin incelenemesi

Abstract

ÖZETGiriş ve Amaç: Okul öncesi dönem; çocuğun kişiliğin oluştuğu, temel bilgi ve becerilerin kazanıldığı, yeteneklerin geliştirildiği, hayat boyu sürecek ilgi, alışkanlık ve bağımlılıkların kazanıldığı bir dönemdir (1). Dil gelişimi büyük ölçüde bu dönemde tamamlanır (1). Gelişimi hızlı, öğrenme kapasitesi yüksek olan çocuk bu dönemde güçlü bir merak ve öğrenme isteğine sahiptir (1). Buna karşılık özellikle olumsuz dış ektilere karşı savunması yetersizdir. Televizyon günümüzde en yaygın kullanılan kitle iletişim araçlarından birisidir. Televizyonun çocuklar üzerine etkilerini araştıran çok sayıda çalışma bulunmaktadır. Ancak bu çalışmaların çoğu geniş yaş gruplarını içermektedir. Sadece okul öncesi çocukluk dönemine odaklanan çalışma sayısı kısıtlıdır. Bu çalışmanın amacı 36-72 ay arası çocukların televizyon izleme alışkanlıklarının değerlendirilmesi ve bu alışkanlıklara etki eden faktörlerin belirlenmesidir.Materyal ve Metot: 15 Şubat–15 Temmuz 2016 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Hastanesi Çocuk Genel Polikliniği'ne herhangi bir nedenle başvuran 36-72 ay arası 600 çocuğun ebeveyni veya çocuğa temel bakım veren kişilere yüz yüze görüşme tekniği ile anket formu uygulandı. Çocuğun yaşadığı evde televizyon bulunmaması, ebeveyn veya temel bakım veren kişinin anket uygulamasına katılmayı reddetmesi, anket formuna eksik veya yetersiz cevap vermesi ya da çocuğun doktor tanılı nöropsikiyatrik bir hastalığı olması dışlanma kriterleri olarak belirlendi. Anket formunun birinci bölümü çocuk ve ailenin sosyo-demografik özelliklerini belirleyen sorulardan; ikinci bölümü çocukların televizyon izleme alışkanlıkları ve bu alışkanlıklara etki eden faktörleri belirlemek amacıyla hazırlanan sorulardan oluşmakta idi. Bulgular: Çocukların yaş ortancası 51 (36-72) ay olup, % 50,5' i erkekti. Annelerin %40,5'i ilköğretim mezunu ve %70,8'i ev hanımı idi. Çocuklardan %73,3'üne anneleri temel bakım vermekte iken kreş veya anaokulunda temel bakım alan çocukların oranı %13,8 idi. Hafta içi ve hafta sonu çocukların televizyon izleme ortancası 3 (1-11) saat, çocukların yaşadığı evlerde televizyonun açık kalma ortamca süresi 6 (1-13) saat olarak bulundu. Çocukların televizyon izleme süresini artıran temel faktörler anne ve baba eğitim düzeyinin düşük olması, aile gelir düzeyinin düşük olması, çocuğa temel bakım veren kişinin anne olması, aynı evde yaşayan kişi sayısının fazla olması, evde televizyonun açık kaldığı sürenin uzun olması, evde televizyon izleme ile ilgili kural olmaması olarak bulundu. Çocukların izlemeyi tercih ettikleri televizyon programları sıklık sırasına göre çizgi filmler, çizgi film dışı televizyon programları ve yarışma programları olarak bulundu. Çocukların yaklaşık dörtte biri izleyeceği programı kendisi seçmekte idi. Erişkin programı açık olduğunda çocukların %27,7'sinin aile ile birlikte izlediği, %29,3'ünün aynı ortamda başka bir şeyle ilgilendiği görüldü. Yaklaşık her üç ebeveynden birisi Radyo ve Televizyon Üst Kurulu'nun belirlediği akıllı işaretlere dikkat etmemekte idi. Katılımcıların %40,2'si çocukların izledikleri televizyon programlarındaki iyi davranışları genellikle veya her zaman örnek aldığını düşünürken; % 76,8'si kötü davranışları nadiren örnek aldığı veya hiçbir zaman örnek almadığı görüşünde idi. Katılımcıların %63,8'i televizyonun çocuğun sosyal becerilerini geliştirmedeki etkisinin genellikle veya kesinlikle olumlu olduğunu düşünürken % 60,3'ü televizyonun çocuğun dil gelişimi üzerinde genellikle veya kesinlikle olumlu etkisi olduğunu düşünmekte idi. Annesi çalışmayan çocukların televizyon izleme süreleri diğerlerine göre daha uzun iken baba çalışma durumunun televizyon izleme süresi üzerinde etkisi olmadığı görüldü. Ebeveynlerin televizyon izleme ile ilgili kural belirlediği evlerde çocuklar televizyonun kapatılmasına daha ılımlı tepkiler vermekte idi. Çocukların teknolojik alet kullanım süresi ile televizyon izleme süresi arasında da pozitif yönde anlamlı ilişki saptandı.Sonuç: Çalışmamızın sonuçları okul öncesi yaş grubu çocukların yaşa göre önerilen saatlerin çok üzerinde televizyon izlemekte olduğunu göstermektedir. Çalışmamızda çocukların televizyon izleme süresini belirleyen temel faktörler ailelerin sosyo-ekonomik ve kültürel düzeyi ile ebeveyn veya çocuğa temel bakım veren kişilerin çocuğun televizyon izlemesine konusundaki tutum ve davranışları olarak bulunmuştur. Anahtar sözcükler: Çocuk, okul öncesi dönem, televizyon izleme alışkanlığı

ABSTRACTIntroduction and Objective: Pre-school is a period in which a child's personality is formed, basic information and skills are gained, abilities are developed and life long interests, habits and addictions are gained (1). Language is completed to a large extent in this period (1). The child, whose development is fast and whose learning capacity is high, has strong curiosity and willingness to learn in this period (1). On the contrary, the child does not have sufficient defense against especially negative extrinsic effects.Today, television is one of the most commonly used mass communication tools. There are a great number of studies which have researched the effects of television on children. However, most of these studies include large age groups. There are limited numbers of studies that have focused on only pre-school period. The objective of this study is to assess the television viewing habits of children between the ages of 36-72 months and to find out the factors that influence these habits.Material and Method: A questionnaire form with face to face interview technique was given to the parents or caregivers of 600 children between the ages of 36-72 months who were admitted to Ondokuz Mayıs University Faculty of Medicine, Pediatric Hospital, Pediatric General Polyclinic with any reason between 5 February and 15 July 2016. The inclusion criteria were not having a television in the house the child was living, the parents or the caregivers refusing to take the questionnaire, missing or insufficient answers to the questionnaire form and presence of a neuropsychiatric disease in the child diagnosed by a doctor. The first part of the questionnaire form consisted of questions about the child's and the family's socio-demographic characteristics, while the second part consisted of questions prepared to find out the television viewing habits of children and the factors that influenced these habits. Results: The mean age of the children was 51 (36-72) months and 50,5% were male. 40,5% of the mothers were primary school graduates and 70,8% were housewives. While mothers provided basic care for 73,3% of the children, 13,8% of the children received basic care in kindergarten or nursery school. The mean television viewing time of the children was 3 (1-11) hours on week days and at the weekend, the mean time for television's being on in homes where children lived was 6 (1-13) hours on week days and at the weekend. The basic factors that increased the television viewing time of children were found as low education levels of the parents, low income level of the family, mother's being the basic care giver, too many people living in the house, television being on for long periods of time, and having no rules at home about watching TV. The television programs children preferred to watch were found as cartoons, television programs except cartoons and quiz shows according to the level of frequency. About one fourth of the children chose which program they watched. When adult programs were on, 27,7% were found to watch with the family, while 29,3% were found to be interested in something else in the same room. About one in every three parents didn't pay attention to smart signs specified by Radio and television High Council. While 40,2% of the participants thought that children generally or always took an example of the good behaviors in television programs, 76,8% thought that children rarely or never took an example of the bad behaviors in television programs. 63,8% of the participants thought that the effects of television on developing children's social skills were generally or certainly positive, while 60,3% thought that television generally or certainly had positive effects on language development. While the children whose mothers did not work were found to watch television for longer hours when compared with the others, it was found that father's working did not have an influence on television watching time. In houses where parents set rules about television viewing, children were found to give more moderate responses when television was turned off. A positive significant association was found between children's periods of using technological tools and their periods of watching TV. Conclusion: The results of our study show that pre-school children watch much longer hours of TV than the recommended hours for the age group. In our study, the basic factors that determined children's television watching times were parents' socio-economic and cultural levels and attitudes and behaviors of parent or the caregiver about the child's watching television. Key Words: Child, pre-school period, television viewing habits