Varis dışı üst gastrointestinal sistem kanamasına yol açan risk grubundaki ilaçlar ile diğer sebeplerin klinik özelliklerinin karşılaştırılması

Abstract

ÖZETGiriş ve Amaç: Varis dışı üst gastrointestinal sistem kanamaları, mortalite ve morbidite oranları yüksek olduğu kadar tıbbi bakım masrafları da yüksek olan yaygın tıbbi bir durumdur. Eşlik eden komorbit hastalıklar ve yaştaki artışla birlikte insidans yükselmektedir. Bu çalışmada hastanemize varis dışı üst gastrointestinal kanamayla başvuran hastaların demografik ve etiyolojik özelliklerini belirlemek, risk faktörlerini ve bunların prognostik göstergelerle olan ilişkilerini ortaya çıkarabilmek amaçlandı. Ayrıca son zamanlarda kardiyovasküler ve serebrovasküler hastalıkların artışı ile kullanımı artan antiagreganlar, antikoagülanlar ve yine kullanımı artan nonsteroid antiinflamatuvar ilaçların üst gastrointestinal sisteme etkilerini karşılaştırmak ve sonuçta konuyla ilgili yöremize ve ülkemize ait güncel veri elde etmek amaçlanmıştır. Materyal Metod: Çalışma retrospektif olarak Ocak 2015–Haziran 2017 tarihleri arasında Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tıp Fakültesi gastroenteroloji ve acil servis birimlerine ayaktan başvurmuş, 18 yaş üstü, üst gastrointestinal sistem endoskopisi yapılmış, varis dışı üst gastrointestinal sistem kanaması olan hastalar alınarak yapıldı. Kanamaya yol açan risk grubundaki ilaçlar ile ilaç dışı sebeplerin klinik özellikleri araştırmaya dahil edildi. Bulgular: Çalışmaya 140 hasta dahil edilmiş olup, 91'i (%65) erkekti ve tüm hastaların yaş ortalaması 63,7±17 olarak saptandı. Hastalarda başvuru şikayeti olarak en sık melena (%53,6) saptandı. Hastaların komorbid özelliklerine bakıldığında, 45 (%32,1) hastada diyabetes mellitus, 36 (%25,7) hastada malignensi, 32 (%22,9) hastada ASKH (aterosklerotik kalp hastalığı) tespit edildi. Kanamaya sebep olabilecek ilaç kullanımı olanlarda ASKH, kalp yetmezliği, diyabetes mellitus sıklığı daha yüksek saptanmıştır (sırasıyla p: <0,001, 0,003, 0,041). Başvuru esnasında hastaların 79'u (%56) çalışmamız dahilinde kanamaya sebep olabilecek ilaç kullandıkları kayıt edildi. Tüm hastaların 36'sı (%22,1) aspirin, 19'u (%13,6) NSAİİ, 7'si (%5) kortikosteroid, 8'i (%5,7) varfarin, 14'ü (%10) platelet inhibitörleri, 4'ü (%2,9) direkt oral antikoagülanları (apixaban, dabigatran, rivaroxaban vb.) kullandıkları saptandı. Tüm hastaların hemoglobin düzeyi ortalaması 9,5±2,7 gr/dL; hematokrit yüzdesi ortalaması 29,5±8,3; INR düzeyi ortalaması 1,3±0,9 olarak saptanmıştır. Çalışmamızda en sık kanama sebebi olarak peptik ülser (gastrik, duodenal ve özofageal) saptandı. Hastaların 41'inde (%29,3) eroziv gastrit ve duodenit, 38'inde (%27,1) gastrik ülser, 36'sında (%25,7) gastrit/erozyon ve 27'sinde (%19,3) duodenum ülseri saptanmıştır. Çalışmamızda mortalite oranı %7,8 olarak hesaplandı. Varis dışı üst GİS kanama nedenli ilk 30 gün içinde ölen hastaların yaş ortalaması 68,1 yıl olarak bulundu. Varis dışı üst gastrointestinal kanamalara bağlı ilk 30 gün içinde exitus olanlarda malignensi sıklığı, DMAH kullanım sıklığı ve tekrar kanama sıklığı anlamlı olarak daha yüksek saptanmıştır (sırasıyla p:0,024, 0,004, 0, <0,001). Sonuç: Bu çalışma artan yaş ortalaması ile kanamaya sebep olabilecek ilaçların kullanımının artmasıyla kanama oranının artabileceğini gösterdi. Bu durumun çalışmamızda yüksek oranda saptanan yaş ile artan, komorbit sebeplerden olan aterosklerotik kalp hastalığı ve malignensi varlığı ile korele olduğu anlaşılmaktadır.Anahtar kelimeler:Antiagregan ilaçlar, antikoagülan ilaçlar, komorbit hastalıklar, varis dışı üst gastrointestinal sistem kanaması

ABSTRACTIntroduction and aims: Non variceal upper gastrointestinal bleeding is a common medical condititon with high mortality and morbidity rates as well as high medical care costs. Incidence of bleeding is increasing with comorbid diseases which accompanied with hemorrhage and increased age. In this study, it was aimed to determine the demographic and ethiological features of patients with upper gastrointestinal bleeding, to reveal the risk factors and their associated prognostic indicators. It was also aimed to compare the effects of increasing antiaggregants, anticoagulants and increasing use of nonsteroidal antiinflammatory drugs (NSAIDs) on the upper gastrointestinal system in recent years with the increase of cardiovascular and cerebrovascular diseases and to obtain up-to-date data related to our region and country.Material and Methods: The study was retrospectively performed between January 2015 and June 2017 at the Ondokuz Mayıs University Medical Faculty gastroenterology and emergency department units and patients who were over 18 years old with an upper gastrointestinal system endoscopy and who had nonvariceal upper gastrointestinal system hemorrhage. The clinical features of drugs in the risk group leading to bleeding and non-drug causes were included in the study.Results: 140 patients were included in the study, 91 (65%) were male and the mean age of all patients was 63.7 ± 17. Melena (53.6%) was the most common complaint in patients. When comorbid features of the patients were examined, 45 (32.1%) patients had diabetes mellitus, 36 (25.7%) patients had malignancy and 32 (22.9%) patients had ASHD (atherosclerotic heart diseases). The incidence of ASHD, heart failure, and diabetes mellitus was higher in patients using drugs that could cause bleeding (in order of p: <0,001, 0,003, 0,041).At the time of admission, 79 (56%) patients were enrolled in our study using drugs that could cause bleeding. Of the patients, 36 (22.1%) received aspirin, 19 (13.6%) NSAIDs, 7 (5%) corticosteroid, 8 (5.7%) warfarin, 14 (10%) platelet inhibitors, 4 (2.9%) direct oral anticoagulants (apixaban, dabigatran, rivaroxaban, etc.). The mean hemoglobin level of all patients was 9,5 ± 2,7 gr/dL; the mean hematocrit percentage was 29.5 ± 8.3; the INR level averaged 1.3 ± 0.9. Peptic ulcer (gastric, duodenal and esophageal) was detected as the most frequent bleeding in our study. We found erosive gastritis and duodenitis in 14 patients (29.3%), gastric ulcer in 38 patients (27.1%), gastritis/erosion in 36 patients (25.7%), duodonal ulcer in 27 patients (19.3%). The mortality rate in our study was calculated as 7.8%. The mean age of patients who died within the first 30 days due to non-variceal upper GI (gastrointestinal) bleeding was 68.1 years. The incidence of malignancy, low moleculer weight heparin (LMWH) use, and rebleeding rate were significantly higher in patients who died within the first 30 days of non-variceal upper GI bleeding (in order of, p:0,024, 0,004, 0, <0,001)Conclusion: This study showed that increasing age-average and the use of medications that could cause bleeding could increase bleeding rates. This suggests that our study correlates with the presence of atherosclerotic heart disease and malignancy, which is associated with increased age and comorbid conditions at high age.Keywords: Antiaggregants, anticoagulants, comorbid diseases, nonvariceal upper gastrointestinal tract bleedings