İran`ın körfez politikasının analizi: Hatemi ve Ahmedinejad dönemleri

Abstract

Bu tez, Muhammed Hatemi ve Mahmud Ahmedinejad dönemlerinde, İran dış politikasında hangi faktörlerin etkin olduğunu, Körfez bölgesi üzerinden incelemektedir. Devrim sonrası İran iç siyasetinde var olan mücadele sonucunda, hangi kurum veya grup galip gelirse gelsin sistemik değişimlerden bağımsız hareket etmemişlerdir. Bu temel varsayımdan hareketle, İran dış politikasını şekillendiren iç ve dış/sistemik faktörlerin tespit edilmesi hedeflenmektedir. Tezde bir taraftan İran siyasal eliti, farklı siyasi fraksiyonlar ve kurumlar arasındaki güç ilişkileri ele alınırken; diğer taraftan sistemik etkileri olan gelişmelerin, dönemin dış politika yapımcıları tarafından nasıl yorumlandığına odaklanılmıştır. Burada yapılan tartışmalardan elde edilen bulgular üzerinden, İran'ın Körfez politikası analiz edilmektedir. İç siyasetteki değişimler ve sistemik etkileri olan gelişimlerin dış politika yapım süreci üzerindeki etkilerini ortaya koyabilmek için, Dış Politika Analizinin sunduğu teorik çerçeveden faydalanılmaktadır. Bu kapsamda tezin ilk bölümünde Dış Politika Analizinin Uluslararası İlişkiler disiplini içerisinde nasıl bir yaklaşım sergilediği incelenmektedir. İkinci bölümde Hatemi ve Ahmedinejad dönemlerinde dış politika yapım sürecinde etkili olan faktörler ortaya konmaya çalışılmıştır. Son bölümde burada öne çıkan faktörlerin, İran'ın Körfez'e yönelik izlediği dış politika üzerindeki etkileri incelenmektedir.

This thesis examines the factors that are effective in Iranian foreign policy during the Mohammad Khatami and Mahmud Ahmadinejad terms by analysing the Iran's Gulf policy. No matter which institution or group predominates over the struggle that exists in post-revolutionary Iran's domestic politics, they have not acted independently of systemic effects. Based on this main assumption, this thesis aims to determine the domestic and systemic factors effecting the Iranian foreign policy. On the on hand, it discusses power relations of Iranian political elites, different political factions and institutions. On the other hand, it focuses on how the developments resulting from systemic changes are interpreted by Iranian foreign policy makers. Based on the findings of these discussions, the Iran's Gulf policy will be analysed. The theoretical framework presented by Foreign Policy Analysis is used in the thesis, in order to demonstrate domestic and the systemic effects on the foreign policy making process. In this context, the first part of the thesis examines the approach of Foreign Policy Analysis to the central debates in discipline of International Relations. In the second chapter, the factors that influence the foreign policy making process during the Hatemi and Ahmedinejad terms will be revealed. Based on these prominent factors, in the final chapter, we will analyse the foreign policy of Iran towards the Gulf region.