Stiloid prosese ait uzunluk ve açı ölçümlerinin iki farklı görüntüleme yöntemi ile karşılaştırılarak değerlendirilmesi

Abstract

Bu çalışmada, aynı hastanın panoramik radyografi ve konik ışınlı bilgisayarlı tomografi görüntüleri kullanılarak, stiloid proses üzerinde yapılan uzunluk ölçümlerinin arasında herhangi bir farklılık bulunup bulunmadığını araştımak ve herhangi bir farklılık bulunması durumunda, bu farklılığın stiloid prosese ait morfolojik özellikler, yaş ve cinsiyet değişkenlerinden herhangi biriyle ilişkisinin varlığını araştırmak amaçlanmıştır. Çalışmada yer alacak hasta sayısı 200 olarak belirlenmiştir. Çalışmaya dahil edilen hasta verileri 'Tomoloji Maksillofasiyal Görüntüleme Merkezi'nin görüntü arşivinden elde edilmiştir. Hasta verilerinde, panoramik ve konik ışınlı bilgisayarlı tomografi veri elde edilmesi arasında en çok bir ay süre olması şartı aranmıştır. Stiloid prosesin kemikleşmesinin tamamlanmasının 8 yaşına kadar sürmesinden dolayı, bu yaşın altında olan hastalar çalışmaya dahil edilmezken, herhangi bir üst yaş sınırı belirlenmemiştir. Stiloid prosesin veya referans olarak kullanılan noktaların tam olarak tespit edilemediği hastalar, bu yapıya ait ölçümü zorlaştırabilecek herhangi bir varyasyon varlığı olan hastalar, bu yapıya ait herhangi bir patoloji tespit edilen hastalar çalışmaya dahil edilmemiştir. Panoramik radyografi ölçümleri Planmeca Romexis Viewer 2.2.5R (Planmeca Oy) ile, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi ölçümleri ise Invivo Anatomage v.5.2.3 (Germany) aracılığıyla gerçekleştirilmiştir. Panoramik radyografide her bir stiloid proses için uzunluk ve açı ölçülürken konik ışınlı bilgisayarlı tomografide bundan farklı olarak açı ölçümü anteroposterior ve mediolateral açı ölçümü şeklinde gerçekleştirilmiştir. Ölçümler üç gözlemci tarafından farklı zamanlarda ve aynı şartlarda gerçekleştirilmiştir. İstatistiksel olarak, gözlemciler arası uyum her ölçüm için güçlü olarak saptanmıştır. Uzunluk ölçümlerinde, her iki görüntüleme yönteminin de tetkik içi kıyaslamasında anlamlı farklılık gösterilememiştir (panoramik için p=0,148, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi için 0,703). Tetkikler arasında yapılan uzunluk ölçüm karşılaştırılmasında, istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır (p=0,00). Bu farklılık miktarının panoramik açısı, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi anteroposterior açı, konik ışınlı bilgisayarlı tomografi mediolateral açı, yaş ve cinsiyet ile istatistiksel olarak karşılaştırılması sonucunda, bu değişkenlerden hiçbiri ile korelasyon gösterilememiştir.

In this study, we aimed to investigate any measurement differences for the length of styloid process by using panoramic radiography and cone beam computed tomography images of the same patient. We also aimed to examine the causes of this difference as morphological features of styloid process, age or sex. The patient number involved in the study was defined as 200. Images of the patients included in the study were observed from archives of 'Tomoloji Maxillofacial Imaging Center'. It was accepted as time interval between panoramic radiography and cone beam computed tomography imaged would not be more than one month. Because of continuing ossification of styloid process until 8-year-old, patients younger than this age were excluded from the study, while no upper age limit was determined. Patients whose styloid process and a reference point can not be determined clearly or with any variation that may cause difficulties about measurement of this structure or with any pathology of this structure were excluded from the study. Measurements were performed by Planmeca Romexis Viewer 2.2.5R (Planmeca Oy) for panoramic radiographies and by Invivo Anatomage v.5.2.3 (Germany) for cone beam computed tomography images. While length and angle were measured for each styloid process in panoramic radigraphies, differently from this, angle measurement in cone beam computed tomography was performed as anteroposterior and mediolaterally. Measurements were performed by three different observers at different times under same circumstances. Consistence between observers for each measurement was detected as strong. There was no significant difference about intratechnical comparement of each method for length measurements (p=0,148 for panoramic radiography, p=0,703 for cone beam computed tomography) while there was statistically significant difference between those two techniques for length measurement comparison (p=0,000). No correlation was detected between that length difference with panoramic angle, anteroposterior angle of cone beam computed tomography and mediolatral angle of cone beam computed tomography and age or sex of the patient.