Samsun ili merkez ilçeleri lise öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanımı ve etkileyen faktörler

Abstract

Giriş-Amaç: Lise dönemi gelecekle ilgili belirsizlikler içeren riskli bir dönemdir. Gençlerde sigara, alkol ve madde kullanımı halk sağlığı açısından önemli ve önlenebilir sorunlar içerisindedir. Bu çalışma ile Samsun ili Merkez ilçelerinde, lise öğrencilerinde sigara, alkol, madde kullanım sıklığını ve etkileyen faktörleri değerlendirmek amaçlanmıştır.Gereç-Yöntem: Kesitsel tipteki bu araştırma, Samsun İli Merkez ilçelerinde (Atakum, Canik, Tekkeköy, İlkadım) bulunan liselerde yapılmıştır. Araştırma evrenini Samsun'un merkez ilçelerinde bulunan 70 lise ve 36552 lise öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırma verileri, öğrenciler lise türlerine göre tabakalandırıldıktan sonra 13.12.2015-02.03.2016 tarihleri arasında, araştırmacı tarafından bilgilendirilen öğretmenlerin gözetiminde, sınıflarda demografik bilgiler, aile ve arkadaş bilgileri, sigara, alkol, madde kullanımı ile ilgili bilgiler içeren anket formlarının uygulanmasıyla elde edilmiştir. İstatistiksel analizlerde Pearson Ki-Kare, Fisher testi ve Binary Lojistik Regresyon modeli kullanılmıştır.Bulgular: Samsun genelindeki lise öğrencilerinin oluşturduğu araştırma grubunda öğrencilerinin %21,9'unun düzenli sigara kullandığı; %15,2'sinin son 1 ay içerisinde alkol kullandığı, %6,4'ünün en az bir kez madde kullandığı saptanmıştır. Sigara ve alkol kullanımı erkeklerde ve meslek liselilerde daha yüksek düzeyde bulunmuştur (p<0,05). Aile ve yakın arkadaşların sigara, alkol, madde kullanımının bu maddelerin kullanım sıklığını arttırdığı görülmüştür. Sigara, alkol ve maddeden herhangi birinin varlığının bir diğeri için risk faktörü teşkil ettiği ortaya konulmuştur.Sonuç-Öneriler: Bulgular Samsun'daki lise öğrencilerinde sigara, alkol ve madde kullanma sıklığığının hiç de azımsanmayacak bir boyutta oluğunu ortaya koymuştur. Madde kötüye kullanımıyla ilgili en iyi mücadele adolesan bireylerin baştan bu maddelerle temasını olmasını engellemektir. Anne-babanın örnek tavrı kadar akran ilişki ve desteğinin önemi de vurgulanmalıdır.Anahtar Kelimeler: Lise öğrencileri, sigara, alkol, madde kullanımı

Introduction and Aim: High school era is a risky period, including uncertainty about future. Cigarette, alcohol and drug usage of youth is amongst serious and avoidable public health problems. This study was conducted in metropolitan districts of Samsun province; to evaluate high school sudents' cigarette, alcohol and drug use prevelance and it's affecting factors.Materials and Methods: This cross-sectional study was conducted in high schools based in metropolitan districts (Atakum, Canik, Tekkeköy, İlkadım) of Samsun province. The universe of the study contains the 70 high schools and 36552 students residing in the metropolitan districts of Samsun province. Search data was obtained by survey forms including information about demografic situation, family and friends, cigarette, alcohol, drug usage between 13.12.2015-02.03.2016, in the presence of observatory teachers who were informed about the study, in classes; after stratification of the high school types. Pearson Chi-Square, Fisher tests and Binary Logistic Regression model was used in statistical analysis.Results: In the study group, which was created amongst overall high school stıdents in Samsun, it was detected as the 21,9% of the students were smoking cigarette, 15,2% of them used alcohol in the last month and 6,4% was used drugs at least once in lifetime. Cigarette and alcohol usage rate were found higher in males and vocational high school students (p<0,05). It was seen as the cigarette, alcohol and drug usage prevelance were being increased if the family and close friends were using them. The usage of cigarettes, alcohol and any of the drugs has been shown to pose a risk factor for another.Conclusion: The findings revealed that the prevalence of cigarette, alcohol and drug use among high school students in Samsun was not negligible. The best fight against substance abuse is to prevent adolescent individuals from coming into contact with these substances from the beginning. The importance of peer relationship and support should be emphasized as well as the leading role of parents.Key words: High school studensts, cigarette, alcohol, drug abuse