Çocukluk çağı obezitesini değerlendirmede kullanılan `Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Ölçeği`nin` Türkçe geçerlik ve güvenirlik çalışması

Abstract

Amaç: Bu çalışmada, obezitenin oluşumunda etkili olan çevresel risk faktörlerinden ebeveyn uygulamaları ve çocuk davranışları ile çocuğun fazla kilolu veya obez olma riski arasındaki ilişkiyi öngören bir enstrüman olan `Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Ölçeği'nin` Türkçe'ye uyarlanması, geçerlik ve güvenirliğinin test edilmesi amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Metodolojik tipteki bu araştırmanın evrenini 2018-2019 eğitim yılında Samsun ili merkez ilçelerinde (İlkadım, Canik, Atakum) ilkokul, ortaokul, lise seviyesinde özel ve devlet okullarında okuyan 6-18 yaş arası çocukları olan ebeveynler oluşturdu. Araştırmada 750 kişiye ulaşılması hedeflendi. Ebeveynlere sosyodemografik özellikleri içeren veri formu (14 soru) ve Türkçe'ye uyarlanan Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite ölçeği (20 soru) uygulandı. Bulgular: Çalışmada 339'u (%53,1) kız, 299'u (%46,9) erkek olmak üzere toplam 638 çocuğun verileri ve ebeveynlerine ait veriler değerlendirildi. Ölçeğin iç tutarlılık (Cronbach alfa) katsayısı 0,76 ve test-tekrar test güvenirlik korelasyon katsayısı 0,922 (p<0,001) bulundu. Ölçek açıklayıcı faktör analizi sonucunda beş faktörlü yapısal model oluşturdu. Tüm faktörlerin ölçeğin toplam varyansının %51,48'ini açıkladığı ve faktör yüklerinin 0,356 ile 0,821 arasında değiştiği saptandı. Ayrıca doğrulayıcı faktör analizi sonucunda modelin kabul edilebilir uyum gösterdiği belirlendi ( x2/df =2,22, RMSEA=0,04, GFI=0,95 ve CFI= 0,95, p< 0,001). Çocuklara ait Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite ölçeğinin toplam puan ortalaması (n:638) 55,7±7,4 olarak bulundu. Sonuç: Elde edilen bu bulgular çocukluk çağı obezitesini değerlendirmede kullanılan `Aile Beslenme ve Fiziksel Aktivite Ölçeği'nin` geçerli ve güvenilir bir ölçek olduğunu gösterdi. Anahtar Sözcükler: Çocukluk çağı obezitesi, beslenme, fiziksel aktivite, geçerlik, güvenirlik.

Aim: In this study, it was aimed to adapt to the Turkish language and to test its validity and reliability of the `Family Nutrition and Physical Activity Screening Tool` an instrument predicting the relationship between parental practices and child behaviors which is the environmental risk factors that are effective in the formation of obesity and the risk of overweight or obesity. Material and Method: The universe of this methodological study consisted of parents with children aged between 6 and 18 studying at primary, secondary and high school levels in the central districts of Samsun (İlkadım, Canik, Atakum) in the 2018-2019 academic year. The research aimed reach 750 people. The data form (14 questions) including sociodemographic characteristics and the Family Nutrition and Physical Activity scale (20 questions) adapted to Turkish were administered to the parents. Results: A total of 638 children, 339 (53.1%) girls and 299 (46.9%) boys, and their parents' data were evaluated. The internal consistency (Cronbach alpha) coefficient of the scale was 0.76 and the test-retest reliability correlation coefficient was 0.922 (p <0.001). The scale formed a five-factor structural model as a result of the exploratory factor analysis. It was found that all factors explained 51.48% of the total variance of the scale and factor loadings ranged between 0.356 and 0.821. In addition, the confirmatory factor analysis showed that the model showed acceptable fit ( x2/df =2.22, RMSEA=0.04, GFI=0,95 and CFI= 0.95, p< 0.001). The mean total score (n: 638) of the The Family Nutrition and Physical Activity Screening Tool of the children was 55.7 ± 7.4. Conclusions: These findings showed that `The Family Nutrition and Physical Activity Screening Tool` used to evaluate childhood obesity is a valid and reliable scale. Key Words: Childhood obesity, Nutrition, Physical activity, Validity, Reliability.