Muğla türküleri (metin toplama ve tasnif)

Abstract

TEZ ÖZETİ Muğla yöresinde söylenen 203 türkü metni, özellikle yazılı kaynaklara başvurularak bir araya getirilmiş; varyant karşılaştırmaları yapılmıştır. Türkü metinleri şekil özelliklerine göre tasnif edilerek, her metne bir türkü numarası verilmiştir. Bu kısım II. Bölüm' de 'Türkü Metinleri` başlığıyla yer almıştır. Giriş Bölümü'nde 'Türkü Geleneği` ve `Muğla Tarihi ve Coğrafyası` hakkında kısa bilgi verilmiştir. Muğla coğrafyası ile ilgili bölüm hazırlanırken, türkülerde geçen yer adlan, bu bölgede yetişen ve yetiştirilen bitki adlan, hayvan adlarının, yöre coğrafyası ile ilişkilendirilmesi amaçlanmıştır. Ayrıca, bu bölümün arkasına yerleştirilen Muğla haritasında, türkülerde geçen yer adlan gösterilmiştir. Metin üzerinde yapılan incelemede, türkülerin teknik özellikleri -şekil, kafiye, ölçü, üslûp- ile muhteva özellikleri - türkülerin konularına göre dağılımı, türkülerde geçen adlar- değerlendirilmiştir. Bu değerlendirme, I. Bölüm' de `Muğla Türkülerinin Teknik ve Muhteva Özellikleri` başlığı altında verilmiştir. İÜ. Bölüm' de ise on dokuz türkünün hikâyesinden meydana gelen, 'Türkülerin Hikâyeleri` adlı bölüm bulunmaktadır. IV. Bölüm olan Dizin kısmında, türkü metinlerine ulaşmayı kolaylaştırmak amacıyla, türkülerin ilk mısralar dikkate alınarak; genel alfabetik dizin, şekil özellikleri dizini, kalıp ifadeler dizini ve konularına göre hazırlanmış dizin mevcuttur. Ayrıca, türkülerde geçen yer, şahıs ve lâkaplar, bitki, hayvan, yiyecek ve içecek adlan dizinleri de bu bölümün sonunda yer almaktadır. Bu çalışma sonucunda, 203 Muğla türküsünden % 36' sim mâni bentleri, %21'ini dörtlükler, %20'sini ikilikler, %12'sini de yapılarında kararlılık göstermeyentürkülerin oluşturduğu görülmüştür. Konularına göre değerlendirildiğinde, Muğla türkülerinin, % 5.4'nü ninnilerin, % 1.9'nu çocuk türkülerinin, % 5.9'nu düğün türkülerinin, %3.9'nu iş türkülerinin, % 0.9'nu karşılıklı söylenen türkülerin, % 5.4'nü din konulu türkülerin, % 16.7' sini yas türkülerinin, %1.9'nu ise bir olaya bağlı türkülerin meydana getirdiği tespit edilmiştir. Türkülerde geçen şahıs adlan ve lâkapların, % 24 'nü erkek adlan, % 18 'ini kadın adlan, % 58'ni lâkaplar ve unvanlar oluşturmuştur. Tespit edilen yer adlarının, % 11 'ni il ve ilçe adlan, % 40 'm bucak ve köy adlan, % 15'ni tabiat unsurlarının adlan, %17'sini Muğla yöresi dışındaki il ve ilçe adlan, % 9'nu Türkiye sınırlan dışındaki yerlere ait yer adlan meydana getirmektedir. Türkülerdeki hayvan adlarından % 41'i evcil hayvan adı, % 53 'nü yaban hayvan adı olup; bitki adlarının da % 20' sini genel sınıflandırma adı olarak bitki ve bitki kısımlan, % 11 'ni çiçek adlan, % 22'sini ağaç, % 9'nu tahıl ve tohum adlan, %25'ni meyve ve kuruyemiş, % 5'ni sebze, % 7 'sini ise ot adlan oluşturmaktadır. Elde edilen sonuçlara göre, bu çalışma Muğla5 da söylenen türkülerin, şekil, konu,üslup özelliklerini göstermesi açısından önemlidir. Bu tür çalışmalar aynı zamanda folklorik, sosyolojik, hatta sosyopsikolojik bazı verilere ulaşmada da malzeme oluşturacaktır.

ABSTRACT In this study, the text of 203 folk songs, which are sang in the region of Mugla, have been come together by applying the written sources and their variant comparisons have been done. The folk song texts have been classified according to their features of form and each text has been given a number of a folk song. This part can be seen in the second section under the title of `Folk Song Texts`. In the `Introduction` part, some information have been given about `Tradition of Folk Song` and `History and Geography of Muğla`. While the section about the geography of Muğla was being prepared, the target was to combine the geography with the plants that are grown in the region and the names of the animals. In addition, in the map which is in the last part of this section, the places that took place in the folk songs have been shown. Technical features (such as from, rhyme, meter and style), classifications of folk songs according to their subjecst and the places that can be seen in the folk songs have been evaluated in the text. This evaluation has been given under the title of `The Features of Muğla Folk Songs by means of Technique and Context` in the first section. In the third section, there are the stories of nineteen folk songs under the title of 'The Stories of Folk Songs`. In the `Index` section (which is the forth section) to be able to reach the text more easily, by taking the first lines into consideration, we can see these indexes: the general alphabetical index, the index of form features, the index of model expressions and the index according to the subjects. In addition, the places where the folk songs take place, persons and nicknames, the names of plants, food and drinks are presented in the last part.It is seen that as a result of this study, of the 203 Muğla folk songs, 36 % are balands, 21 % are stansaz, 21 % are quatrains, 20 % are verses, and 12 % are the ones which do not have any stability in their structures. When they are evaluaded according to their subjects, it is determined that of the folk songs of Muğla, 5.4 % are lullaby, 1.9 % are child folk songs, 5.9 are wedding ceremany folk songs, 3.9 % are work folk songs, 0. 9 % are mutually sang folk songs, 5.4 % are religious folk songs, 16.7 % are mourning folk songs and 1.9 % are the ones which are related to a subject. Of the person names and nicknames that are seen in the folk songs, 24% are names for males, 18 % are for females and 58 % are nicknames and titles. On the other hand of the names of the places, 11 % are city and town names, 40 % are sub - district and village names, 15 % are the names of the things which can be seen in the nature, 17 % are the names of cities and towns which are outside of Muğla region, 9 % are the names of the places which are outside of Turkey. Of the animal names in the folk songs, 41 % are domestic animal names, 53 % are wild animal names. Of the plant names 20 % are plants and parts of plants, 11% are flower names, 22 % are tree names, 9 % are cereal and seed names, 25 % are fruit and nuts, 5 % are vegetable names, and 7 % are herb names. According to the results which are obtained, this study is important in terms of showing the form, subject and style of folk songs sang in Muğla. These types of studies are going to be materials for researchers on folkloric, sociological and even sociopsychologic datum.