Uluslararası Deniz Hukukunda münhasır ekonomik bölge

Abstract

ÖZET Üç tarafı denizlerle çevrili ve stratejik önemi olan boğazlara sahip Türkiye için deniz hukukundaki gelişmeler, son derece önemlidir. Bu gelişmelerden biri de, 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi ile, hakkında ilk defa yazılı düzenleme yapılmış bulunan `Münhasır Ekonomik Bölge` kavramıdır. Türkiye her ne kadar 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi'ni kabul etmemiş olsa da, anılan Sözleşme ile hukuk yaşamına girmiş olan kavramlara uygulamada zaman zaman yer vermektedir ki, buna örnek olarak münhasır ekonomik bölge ile ilgili uygulama gösterilebilir. Münhasır ekonomik bölge, karasularına bitişik, özel hukuksal rejime bağlı, açık deniz niteliğini sürdüren bir deniz alanı olup, kıyı devleti bu deniz alanında bazı hak ve yetkilerle donatılmıştır. Bir deniz ülkesi olan ve kıyılarının uzunluğu 7.000 km. ye ulaşan Türkiye'nin denizlerde önemli menfaatleri söz konusudur. Denizlerin sunduğu gıda, enerji, madenler gibi bir dizi jeolojik ve biyolojik mevcut ve potansiyel kaynaklar, ayrıca bilimsel ve teknolojik gelişmelere paralel olarak gelecekte bu kaynaklardan yararlanabilme imkânları, bahse konu menfaatlerin boyutunu belirlemektedir. Bu araştırma ile münhasır ekonomik bölge, çeşitli yönleriyle ele alınarak, uluslararası hukuk açısından değerlendirilmiştir. Çalışmada ilk olarak, münhasır ekonomik bölge kavramının ortaya çıkışı açıklanmış; ikinci bölümde, 1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesinde münhasır ekonomik bölge olgusu üzerinde etraflıca durulmuş; üçüncü bölümde ise, münhasır ekonomik bölgenin sınırlandırılması incelenmiştir. Çalışmanın bundan sonraki bölümünde münhasır ekonomik bölge ile ilgili diğer problemlere değinilmiş; son olarak da, Türk münhasır ekonomik bölgesi ve nitelikleri üzerinde durulmuştur.

ABSTRACT The latest developments in the maritime law are of utmost importance for Turkey with strategic straits and surrounded by 3 seas. One of those is the `Exclusive Economic Zone` concept which reached a written regulation with the United Nations Maritime Law Contract in 1982 for the first time. Despite the fact that Turkey hasn't adopted United Nations Maritime Law Contract in 1982, she sometimes put into force concepts introduced by the mentioned Contract to the legal life, for instance, the practise regarding exclusive economic zone.The exclusive economic zone means a sea region adjacent to the territorial waters, faithful to the private legal regime and still an open sea upon which the coastal state is equipped with several rights and authorities. Turkey with its 7.000 km. coast line has substantial interests in seas. Several geological and biological resources which are at present and in potential provided by the sea such as food, energy and mines, and also the possibilities of exploiting those resources in the future in line with the scientific and technological advances, determine the dimension of those interests. In this study we investigated exclusive economic zone in terms of International Law in different aspects. In the first chapter we explained the exclusive economic zone whereas in the second chapter exclusive economic zone concept as explained in United Nations Maritime Law Contract in 1982 was examined in detail. In the third chapter, the limitation of exclusive economic zone was examined. In the following chapters problems related with exclusive economic zone were mentioned. Lastly we concentrated on the Turkish Exclusive Economic Zone.