Milas camilerindeki Milas halıları

Abstract

ÖZET Bilinen en eski düğümlü halı R.Rudenko tarafından Pazırık Kurganı'nda bulunan, `Pazırık Halısı` olarak bilinen halıdır. Bundan sonraki en eski halı Doğu Türkistan'da Lou Lan ve Lopnar'da ele geçirilen örneklerdir. Bu halılar M.S III-IV. yüzyıla tarihlendirilir. Bu halıların O devirlerde bölgede yaşamış olan Türkler tarafından dokunduğu kabul edilmektedir. Dolayısıyla Türk hah sanatı tarihi, Halı sanatı tarihi ile başlamaktadır. Türk hah sanatındaki gelişmeler, Mısır-Fustat (Eski Kahire) ta bulunmuş örneklerden izlenebilmektedir. Fustat'ta bulunmuş halı örnekleri dışında VI. yüzyıldan XIII. yüzyıla kadar düğümlü halı tarihinde gelişme görülmemiştir. Ancak Konya Alaaddin Camiinde Anadolu Selçuklu Halılarının bulunması düğümlü halı tarihinde düzenli bir gelişmenin başlangıcını oluşturmuştur. Anadolu'da halıcılık Selçuklu Devleti'nin başkenti olan Konya'da başlayarak, Orta Anadolu'ya oradan da Batı Anadolu'ya kadar ilerlemiştir. Anadolu Selçuklu halıları yanında ikinci grubu XIV. ve XV. yüzyıl Beylikler dönemi halıları oluşturur. Bu halılar ilk defa Avrupalı ressamların tablolarında resmedilmiştir. Tablolarda yer alan halılar ile Avrupalı asil ailelerin sipariş üzerine dokuttukları halılar Batı Anadolu bölgesinde yapılan dokumalardır. Çanakkale, Bergama, Gördes, Kula, Uşak ve Milas Batı Anadolu Bölgesindeki en önemli dokuma merkezleridir. Bulunan ilk örnekleri XVIII. yüzyıla dayanan Milas halıları, kendine özgü üslubu ve karakteristik özelliklerini günümüze kadar devam ettirebilen nadir halılardır. XVIII. ve XIX. yüzyıla tarihlendirilen Milas halılarının değerli örnekleri bugün İslam Eserleri Müzesi ile Vakıflar Müzesi' nde yer almaktadır. Gün ışığına çıkmayı bekleyen pek çok örnek Milas bölgesinde ve camilerde bulunmaktadır.

11 SUMMARY The oldest knot carpet was found by Rudenko in Pazırık Kurgan. It is named the `Pazırık Carpet`. The next oldest carpets are specimens found in Lou Lan and Lop Nar in East Türkistan. Those carpets are dated A.D. III - IV centuries. It is accepted that those carpets were weaved by the Turks living in that area at that time. Consequently, the history of Turkish carpet art started at the beginning of carpet art. The development of Turkish art of carpet can be observed with the specimens found in Egypt - Fustat (old Cairo). Other than the specimens found in Fustat the development of the history of knot carpets cannot be observed throughout the VI. century till the XIII. century. However, the discovery of the Anatolian Selcuklu's carpets found in Konya's Alaadin Mosque was the beggining of a systematic development of the knot carpets. Anatolian carpetry started in Konya which was the of the Selçuklu state. It was spread to middle Anatolia and then to the west of Konya. Besides of Anatolian Selçuklu carpets, the second group carpets include the carpets of Beylikler stage at the XIV. and XV. centuries. These carpets were first depicted in European painter's. The carpets shown in the paintings and the carpets which had been especially ordered by European Aristocratic families were the weavings made in west Anatolia. Çanakkale, Bergama, Gördes, Kula, Uşak and Milas are the most important weaving places in West Anatolia. The first specimens of Milas Carpets found were dated from the XVIII. century, are carpets that have an original style and characteristic specifications that are still applicable today. Valuable specimens of Milas Carpets from the XVIII. and XIX. centuries can be found atthe Turkish and Islamic works museum and Vakıflar Museum. There are plenty of specimens in the Milas area and mosques that are waiting to come to light.