Tam zamanında üretim sisteminde maliyet muhasebesinin yapısı ve işleyişi

Abstract

Günümüzde, tüketiciler az maliyet ve daha yüksek kalitede, en iyi satış ve satış sonrası hizmet sunan işletmelerin mamullerini tercih etmektedirler. Bu tercih, işletmeleri kaliteli ve düşük maliyetli mamul üretmeye zorlar. Tam zamanında üretim sistemi bu zorlamalar karşısında ortaya çıkan bir üretim teknolojisi olup yüksek kaliteli mamulün en az maliyetle müşteriye sunulmasını hedefler. Bu hedeflere ulaşmanın ön şartlarından biri stok maliyetlerini sıfıra indirmektir. Bunun için ilk madde ve malzeme, yan mamul stoklarının azaltılması yoluna gitmektedir. Tam zamanında üretim sisteminin temelini oluşturan sıfır stok ve toplam kalite kontrol üretim ortamının fiziksel yapısını değiştirerek, üretim maliyetlerinin yapısında ve maliyetlerin ölçümlenmesinde önemli değişikliklere neden olur. Direkt işçilik maliyeti büyük ölçüde azalırken genel üretim maliyetlerinde artış gözlenmektedir. Bu durumda, direkt işçiliklerin geleneksel maliyet muhasebesindeki önemi tam zamanında üretim ortamında yitirdiği görülmektedir. Bundan dolayı, tam zamanında üretim sistemini uygulayan işletmeler, geleneksel maliyet muhasebe sisteminden farklı olarak bu sisteme uygun bir maliyet muhasebesi yapısı oluşturmak zorundadır. Bu nedenle, tam zamanında üretim sistemini basan ile uygulayan bir çok işletme, maliyet muhasebesinde geleneksel yöntemleri terk ederek, bu anlayışa uygun yeni yöntemler geliştirmek zorunda kalmışlardır. Bu şekilde, maliyet bilgisi kullanıcılarına daha doğru ve anlamlı bilgiler verebilir.

Nowadays, consumers prefer the products of the companies with lower costs, higher quality, better sales and after sales service. This choice forces the manufacturers to produce products with lower cost and better quality. Just in time production systems are the results of these forces and aims producing lower cost products with highest quality. One prerequisite of reaching this target is to reduce inventory cost associated with production materials and finished goods inventories. Zero inventory and total quality management supports just in time manufacturing systems by changing the physical structure of the manufacturing environment and results in significant changes in cost calculations and cost structure. Although, direct labour cost reduces significantly, general production expenses tend to increase. Within that circumstances the importance of direct labour in traditional cost accounting loses its value. That's why companies employing just in time (JIT) production systems need a different cost accounting structure, because only with that new cost accounting structure, the management would get more value and relevant information out of the accounting system.