Suçluların geri verilmesinde siyasi suç kavramı

Abstract

T.C. KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ KAMU HUKUKU ANABİLİM DALI SUÇLULARIN GERİ VERİLMESİNDE SİYASİ SUÇ KAVRAMI Anahtar Kelimeler: İade, Siyasi Suç, İnsanlığa Karşı Suç, Terör Suçları, Savaş Suçları Özet: Çağımızda ulaşım araçlarının hızla artması nedeniyle bir ülkede suç işleyen kişilerin başka bir ülkeye kolaylıkla kaçması sonucunda, devletler, suçluların cezasız kalmaması için ortak çıkarları gereği, suçluları geri verme konusunda işbirliği yapma yoluna gitmişlerdir. Suçluların geri verilmesi kurumu, sanığın eyleminin siyasi olup olmadığının saptanması sorunuyla tamamen kaynaşmış bir hukuki görünüm sergilemektedir. Burada çözümlenmesi gereken sorun; `siyasi suç` kavramının hangi suçları içereceği, hangi suçların ise bu istisnanın dışında tutulacağı sorunudur. Suçluları geri vermede asıl olan, suç işleyen kişinin suçu işlediği ülkeye geri verilmesidir. Geri vermeme ise, istisnadır. Geri verme kurumunun ortaya çıktığı ilk zamanlarda siyasi suçlular, toplum için en tehlikeli suçlular olarak görüldüklerinden sadece siyasi suçlular iade ediliyorlardı. Zamanla adi suç sanıkları da iade kapsamına alınmaya başlandı. Daha sonraki aşamalarda ise, siyasi suçlulara tanman sığınma hakkı nedeniyle siyasi suçlular suçu işlediği ülkeye geri verilmemeye başlandı ve bu kural günümüzde de geçerliliğini korumaktadır. Siyasi suçluları geri vermemenin dayanağım ise, siyasi suçlu olarak görülen kişinin baskıya karşı direnen, özgürlük için mücadele eden bir kimse olması olasılığı ve siyasi suçlunun geri verilmesi durumunda tarafsız ve adil olarak yargılanamayacağı kuşkusu oluşturmaktadır. Ancak son zamanlarda geri verme kurumu bakımından siyasi suç kategorisini daraltma yönünde bir eğilim yaşanmaktadır. Bu eğilim doğrultusunda öncelikle Devlet Başkanları ve ailelerine karşı işlenen suçlar, terör suçları, insanlığa karşı işlenen suçlar (jenosit suçları), uçak kaçırma suçları, sahte para yapımı suçları ve savaş suçları iade bakımından siyasi suç kapsamından çıkarılmışlardır. Böylelikle siyasi suçların kapsamı getirilen istisnalarla oldukça daraltılmıştır. Tezi hazırlayan :Haluk ULUGÖL Tez danışmanı :Yrd.Doç.Dr.Mahmut GÖÇER Tez kabul tarihi :9.7.1999- 99/12 Jüri üyeleri :Doç.Dr.Samir SALHA Yrd.Doç.Dr.Sevtap YOKUŞ

REPUBLIC OF TURKEY KOCAELİ UNIVERSITY INSTITUTE OF SOCIAL SCIENCE'S PUBLIC LAW SCIENCE BRANCH THE EXTRADITION AND THE CONCEPT OF POLITICAL OFFENCE Key words.-Extradition, Political Offence, Crimes Against Humanity, Terroristic Crimes, War Crimes Abstract: The escape of the guilty people in a country due to the rapid increase of transportation means in our age has caused the states to coorporate on extradition of those criminals for their own interest to prevent the criminals being unpunished. The concept of extradition has been displaying a unified jurisprudence vision with the determination matter of the criminal's action whether is political offense or not The main problem to be solved here is that which crimes are included in the concept of political offense and which crimes are excluded. The main approach in extradition is delivering the criminal person to the state where was the crime committed. The reverse is exception. Since in the beginning the political offense criminals perceived as the most dangerous criminals for the society, they had been the only extradited criminals when the concept was first started to practise. The ordinary crimes were included in extradition concept by the time. In the later stages, the right of refuge has caused refugees not to be extradited to the state in which the crime was committed and this rule is still valid today. The basis of this no-extradition concept is that the political offense criminal is likely being as the one who resists against political pressure, struggles for freedom and also there exists some doubts on judicious and neutral judgement of those type of criminals. But on the other hand a tendency for limiting the scope of the extradition from the point of crime type view is being observed. Due to this tendency, crimes against to the Presidents and their families, terroristic crimes, genocide-crimes against humanity, hijacking, counterfeiting and war crimes have been excluded from extradition. Thus the scope of political offense has been quite limited with these exclusions. Tezi hazırlayan :Haluk ULUGÖL Tez danışmanı :AsstProf.Dr.Mahmut GÖÇER Tez kabul tarihi :9.7.1999- 99/12 Jüri üyeleri :Assoc.Prof.Dr.Samir SALHA Asst.Prof.Dr.Sevtan YOKTTS