Bölgesel ve küresel gelişmelerin ışığında Türkiye`nin dış güvenlik politikası

Abstract

ÖZET Türkiye Coğrafyası, Dünya Anakıtası olarak nitelendirilen Avrupa, Asya ve Afrika Kıtalarının merkezinde bulunması, her üç kıtayı birbirine bağlayan kara-deniz ve hava yollarına sahip olması, Doğu-Batı, İslam dünyası-Hıristiyan dünyası gibi farklı kültürlere sahip medeniyetlerin geçiş ve etkileşim noktasında bulunması, tarihte bilinen en eski ve en büyük uygarlıklara beşiklik etmiş olması nedeniyle geçmişte olduğu gibi bugün de jeopolitik Önemini korumakta ve dünya hakimiyetinde söz sahibi olmak isteyen ülkelerin ilgisini çekmektedir. Türkiye Cumhuriyeti, Soğuk Savaş yıllan boyunca NATO 'nun en önemli müttefiklerinden biri olmuş ve adeta NATO'nun doğu kalesi olarak birçok görevler üstlenmiştir. 1992 yılında Sovyetler Birliği'nin dağılması ve Varşova Paktı'nın ortadan kalkması nedeniyle NATO'nun varlık sebebi ortadan kalkmış, dolayısıyla da Türkiye'nin önemi azalmış görülebilir. Ancak dünya genelinde ve özellikle Türkiye coğrafyasını çevreleyen Balkanlar, Kafkasya ve Ortadoğu'da meydana gelen siyasi yapılanmaların istikrara kavuşmamış olması, bölgesel-etnik-dinsel ve kültürel çatışma ve savaşların yaşanmakta olması nedeniyle güvenlik tehditleri tamamen ortadan kalkmamış, sadece nitelik değiştirmiştir. NATO, bu yeni duruma karşı yeni stratejiler geliştirmiş ve önlemler almıştır. 21. yüzyıl başlarında dünya siyasal atmosferi, içinde bu gibi çok yönlü tehdit unsurlarını barındırırken aynı zamanda küresel ve bölgesel gelişmeleri iyi takip eden ve uygun stratejiler geliştiren ülkelere önemli fırsatlar sunmaktadır. Türkiye bu siyasal atmosfer içinde kendi kimliğini yeniden ortaya koyup geleceğe ilişkin projeksiyonlar üretmek ve bunlara uygun stratejiler geliştirmek durumundadır. Türkiye tarihsel birikimi, coğrafyası, nüfusu ve kültürü gibi potansiyel verilerini kullanarak milli güce dönüştürme imkan ve yeteneğine sahip bir ülkedir.

SUMMARY Location of Turkey attracts the countries that would like to be powerful in the world and it still maintains its geopolitical importance today just as in the past, since it is located in the middle of the continents Europe, Asia and Africa called the motherland of the world, has land, sea and air ways linking each three continents, is located on the meeting point for the different civilizations such as East- West and Muslim-Christian world, is the cradle for the oldest and biggest civilizations ever known in the history. Turkish Republic has been one of the most important ally and has had many tasks as NATO's castle in the east during the cold war. Turkey's importance could be considered to be decreased and the reason for NATO's existence as well, because the Soviet Union has collapsed and Warsaw Pact has been dismissed. Yet, the political happenings in the world, especially in the Balkans, Caucasia and Middle East surrounding Turkey are not still stabilized and regional, ethnic, religious and cultural conflicts and wars are still existing, therefore the threat to security has not been disappeared, only its function has been changed. NATO has developed new strategies for this new position and taken some precautions. In the early 21st century the world, while its political atmosphere has many multidirectional threats, it offers many important opportunities to the countries that follow territorial and global improvements and develops appropriate strategies as well. In this political atmosphere, Turkey has to put its identity forward again, produce the projections dealing with the future and develop appropriate strategies. Turkey is a country that has the ability to turn its potential sources such as its historical background, geography, population and culture to a national power.