İstatistiksel proses kontrol (SPC) ve işletmeler açısından öneminin araştırılması

Abstract

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ VE ORGANİZASYONU İSTATİSTİKSEL PROSES KONTROL (SPC) VE İŞLETMELER AÇISINDAN ÖNEMİNİN ARAŞTIRILMASI TEZ ÖZETİ Özellikle üretim odaklı işletmelerde kontrol edilemeyen değişkenlik bir çok faaliyet ve proseste kalitesizliğe yol açan en büyük etkendir. Proseslerin kontrol altına alınabilmesi, öncelikle değişkenlik kaynaklarının doğru belirlenebilmesi ve doğasının anlaşılabilmesine bağlıdır. Bu da doğru veri toplayabilme ve sağlıklı analiz etme yeteneğini gerektirir. İstatistiksel Proses Kontrol (SPC) tekniği ile değişkenlikleri sürekli azaltarak sorunsuz bir çalışma ortamına ulaşmak, kaliteyi artırmak, fireleri, gereksiz ayarları yok ederek maliyeti düşürmek ve en üst seviyede müşteri tatmini sağlamak mümkün olmaktadır. Ele alınan araştırma kapsamında, `İstatistiksel Proses Kontrol` metodunun veri toplama ve yorumlama ile ilgili temel teknik ve araçları, değişkenlik kavramı, çeşitli dağılımlar, nitel ve nicel yöntemler, yeterlilik araştırması gibi hususların ve sistem analizinin yanısıra; kalite kontrol anlayışının evrimi, akademik/endüstriyel sahadaki çalışmalar, işletmelerdeki yönetimsel, sosyal ve beşeri çevreye etkileri, Türk Otomotiv Ana Sanayi'sindeki uygulamalar üzerinde durulmuştur. Kalite geliştirmenin, proses/ürün kalite problemlerinin doğru teşhisinden geçtiğini vurgulamak ve bu bağlamda veri toplama ve analizi ile ilgili temel teknik ve araçları öğretmek; sürekli gelişmenin yolunu açmak için öncelikleri belirleyebilmek, değişkenlikleri kontrol altına alabilmek, proseslerde çıkabilecek sorunları önceden kcstircbilmck, yerinde ve doğru müdahaleleri yaparak önlem alma yeteneklerini kazandırmak; bir kuruluşun kendine özgü SPC uygulama planını çıkartabilmesi için gerekli temel unsurları göstermek, ekteki çalışmanın karakteristiğini oluşturmaktadır. Tezi Hazırlayan : Mutlu AYÇAN Tez Danışmanı : Prof.Dr.Alptekin GÜNEL Tez kabul tarihi : 23.06.1999 99/11 Jüri Üyeleri : Prof.Dr.Alptekin GÜNEL Doç.Dr.Zerrin ALADAĞ Yrd.Doç.Dr.Nilüfer ÇELİKKOL III

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME YÖNETİMİ VE ORGANİZASYONU STATISTICAL PROCESS CONTROL (SPC) AND RESEARCHING THE IMPORTANCE FOR THE OPERATIONAL COMPANIES The Summary of the Study The uncontrolled variability within particularly production oriented company processes and implementations is the major factor which causes lack of quality. Taking the processes under control fully depends on determining the exact variability sources and understanding the nature of them. These actions need high performed data collecting and efficient analysis techniques. Statistical Process Control (SPC) provides regular working conditions by decreasing the variabilities continuously, improved quality, reduced costs by eliminating scrap and unnecessary adjustments that create highly satisfied customers. Not only `The Statistical Process Control` method basic data collecting and analysis tools, variability concept, common distributions, attribute and quantitative approaches, capability calculations; but also quality control concept historical development, literatural studies in the academic/industrial areas, effects on the companies' managerial, social and cultural circumstances and applications in the Turkish Automative Main Industry are extensively investigated throughout this research content. Improving quality objective relies on the accurate identification of the process/product quality problems where the fun demen tal tools related to the data collecting and analysis are significantly considered. Defining the priorities for the continuous improvement, controlling the variables, estimation on the process problems and exposing the explicit contermeasures to assist the companies striving for their own SPC implementation plan and know-how establishment form the characteristics of the attached study. Tezi Hazırlayan : Mutlu AYÇAN Tez Danışmanı : Prof.Dr.Alptekin GÜNEL Tez kabul tarihi : 23.06.1999 99/1 J Jüri Üyeleri : Prof.Dr.Alptekin GÜNEL Doç.Dr.Zerrin ALADA? Yrd.Doç.Dr.Nilüfer ÇELİKKOL IV