İkinci Meşrutiyet`in önemli siyasi partileri ve Lütfi Fikri Bey`in siyasi mücadelesi

Abstract

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLİM DALI İKİNCİ MEŞRUTİYETİN ÖNEMLİ SİYASI PARTİLERİ VE LÜTFİ FİKRİ BEY'İN SİYASİ MÜCADELESİ TEZ ÖZETİ Osmanlı İmparatorluğu'nda Tanzimat'tan beri süre gelen hürriyetçi akımlar, 1876 yılında Birinci Meşrutiyet ve 1908 yılında da ikinci Meşrutiyet'in ilanı olarak kendini göstermiştir. İttihat ve Terakki'nin bu dönemde ağırlığı en üst safhadadır. Çünkü Meşrutiyet'in ilan edil mesinde baş rolü oynamış ve ülkenin yönetimini eline almıştı, ittihat ve Terakki hürriyet ve öz gürlükler adına iktidara gelmiş fakat zaman içinde kendinden olmayanlara karşı baskıcı bir tu tum takınmaya başlamıştır. İttihat ve Terakki'nin bu tutumu karşısında meclis içinde ve dışında kendisine muhalif bir çok oluşum ortaya çıkmıştır. Bu oluşumlar, meclis içinde ilk önce Mutedil Hürriyetperveran ve Ahali partisi olarak kendisini göstermiş, daha sonra, bu iki partinin birleş mesi ile içte ve dışta İttihat ve Terakki'ye karşı büyük bir muhalefet kütlesi haline gelen Hürriyet ve itilaf partisi ortaya çıkmıştır. İktidar mevkiinde bulunanlara karşı bütün muhalif hareketler içinde, daha önce muhalif tutumunu tek başına sürdüren, Dersim mebusu Lütfi Fikri Bey vardır. O, örf-i idare rejimine rağmen, gerek birbiri ardınca kapatılan gazetelerin de eleştirici kalemi, gerekse meclis kürsüsün de iğneli üslubu ile iktidar mevkiinde bulunan ittihat ve Terakkiyi ve onun icraatlannı etkin bir şekilde tenkid etmiştir. Fıtraten muhalif bir yaratılışta olan Lütfi Fikri Bey Avrupa'da yetişmiş Meşrutiyetçi bir parlamenter olarak Avrupa, özellikle de Fransa tarihi ve hukukunu çok iyi bilen birisi olarak, ülkesin de, Batı kültürü ve sosyal yapısının ufak tefek değişikliklerle hakim olması için sürekli çalışmış ve fikir üretmiştir. O, zamanına göre çok ileri fikirlere sahiptir. Hilafet'in kaldırılması sürecinde buna şiddetle karşı çıkmış ve İstiklal Mahkemesi'nde yar gılanıp ceza almıştır. TBMM, cezasını özel bir kanunla affetmiştir. O, Hilafet makamının yeni Türkiye Cumhuriyeti için Avrupa ve İslam ülkeleri açısından önemli bir koz olduğunu düşün mekte ve bu makamın ülkenin menfaatleri doğrultusunda kullanılmasını söylemektedir. Fakat Lütfi Fikri'nin bu görüşlerne itibar edilmemiştir. Tezi Hazırlayan : Murat KURT Tez Danışmanı : Prof. Dr. Ömür Ş. BABAOĞLU Tez Kabul Tarihi : 1 1 Temmuz 200 Jüri Üyeleri : Doç. Dr. Mustafa KOÇAK Yrd. Doç. Dr. Alaeddin Yalçmkaya

KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ ULUSLARARASI İLİŞKİLER ANABİLIM DALI THE PROMINENT POLITICAL PARTIES OF THE CONSTITUTIONAL MONARCHY II AND THE POLITICAL STRUGGLE OF LÜTFİ FlKRl BEY The Summary of the Study The libertarian movements in the Ottoman Empire that continued since the proclaimation of `Tanzimat` led to the proclaimation of the first constitutional monarchy in 1876 and the se cond constitutional monarchy in 1908. The influence öf the Union and Progress party was very strong in this period since it played the major part in the proclaimation of the constituational monarchy and took control of the go vernment. The Union and Progress party had come to power in the name of freedom and li berty, but gradually began to put pressure on those who did not agree with them. As a counter argument of this attitude a great deal of opposition was brought out from inside and outside the National Assembly, which ended up first in the formation of `Moderate Libertarian and People's parties and then the unification of the two parties led to the foundation of the Liberty and Agree ment party which later became a strong opposition movement against The Union and Progress party from inside and outside the parliament. Within all the opposition movement against those in power there was one deputy represen ting Dersim by the name of Lütfi Fikri Bey, who remained defiant on his own. Despite Martial Law not only was he the critical pen of the newspapers which were abolished one after another but also kept criticising in the parliament the rule of the Union and Progress party strongly. An antagonist by nature and a supporter of consttutional monarchy, Lütfi Fikri Bey, who knew Eu ropean especially French history and Law very well, worked hard and put forward country. With a few necessary changes. He was well ahead of his time. In the process of the abolotion of caliphate he was in strong opposition of the idea and was therefore trialled and punished by the supreme court of Independence. The Great Turkish Nati onal Assembly later forgave him through a special law. He was in the belief that caliphate was a great advantage for the new Turkish State in view of Europe and Islamic countries and argued that it be used for the benefit of the nation but his ideas were not respected. The holder of the dissertation : Murat KURT The dissertation consultant : Prof. Dr. Ömür Ş. BABAO?LU The date of approval : July. 1 1th 2000 Jury Members : Asst. Prof. Mustafa KOÇAK Second Asst. Prof. Alaeddin YALÇINKAYA