Entellektüel sermaye odaklı yönetim stratejisi tasarımı

Abstract

ÖZET Sermayeye dayalı sanayi ekonomisinin yerini yönetim ağırlıklı enformasyon ekonomisinin aldığı günümüzde, işletmelerin defter değerleriyle piyasa değerleri arasındaki farkın gün geçtikçe büyümekte olduğu gözlenmektedir. Bu çalışma ile, temel olarak söz konusu farkı inceleyen ve işletmelerin değerine olan katkıları rakamlarla somutlaşmış olan entellektüel sermaye'nin kavranması, yaratılması, geliştirilmesi,- ölçme ve değerlemesi ile, en iyi şekilde yönetilmesi konularını incelemek hedeflenmiştir. Bu maksatla, entellektüel sermayenin kavramsal temellerinden başlanılarak, tanımı yapılıp bileşenleri tartışılmış, entellektüel sermayenin oluşturulması ve değerlemesi konulan irdelenmiştir. İşletmelerin sahip olduğu entellektüel sermaye değerlerinin ortaya çıkarılması, ölçülmesi, geliştirilmesi ve ondan işletmenin değerini artıran bir kaldıraç olarak faydalamlabilmesi için, her türlü işletmeye uygulanabilecek evrensel bir reçetenin söz konusu olmadığı, ancak yöneticilere yol gösterecek rehber modellerin oluşturulabileceği gerçeğinden hareketle; 1994 'den beri fiilen kullanılmakta olan `Navigator` modeli bir kılavuz model olarak incelenmiş ve entellektüel sermaye yönetimine farklı yaklaşımlar irdelenmiştir. Performansı ölçülemeyen ve sonuçları değerlendirilemeyen modellerin yönetim süreçlerinde yer bulmasının mümkün olmayacağı görüşünden hareketle; işletmelerin sahip olduğu entellektüel sermayenin ortaya konulabilmesi, hedeflerin ve alınacak tedbirlerin belirlenebilmesi maksadıyla uygulanan ölçme ve değerleme modelleri, kullanılabilecek göstergelerle birlikte tartışılarak, entellektüel sermayenin raporlaması konusu ele alınmıştır. Ayrıca, kılavuz model rehberliğinde oluşturulan`inceleme süreci` doğrultusunda iki ayrı işletmeye ait örnek incelemeye yer verilmiştir. ANAHTAR KELİMELER: Entellektüel sermaye Maddi ve fmansal olmayan varlıklar Elle tutulamayan varlıklar Navigator İnsan sermayesi Yapısal sermaye Müşteri sermayesi

ABSTRACT In today's world, where the capital based industrial economy was replaced by the management based information economy, it is observed that the gap between the book value and the market value of many companies has been increasing day by day. This paper discusses intellectual capital which best describes this gap with it's proven contribution to the value of the organizations, and analyzes the creation, development, valuation, measurement and the management of intellectual capital. Therefore, starting with the presentation of conceptual bases for intellectual capital, it's definition is made and it's categories, creation and valuation are discussed. Dispite the lack of a generic prescription that can be applied to all organizations in order to identify, capture and measure intellectual capital assets, and leverage the value of the organization by developing and managing these assets, some common models are used by the managers as the navigating tools. The `Navigator` model which is being effectiveley used since 1994 is discussed as a navigating tool, and different approaches to the management of intellectual capital is presented. Realizing the fact that any model whose performance cannot be measured and evaluated can neither be accomodated among the management processes, some measurement and valuation models together with some possible indicators and indices that can help to capture the intellectual capital of an organization as well as to identify the goals and precautionary measures are presented, and reporting the intellectual capital is also discussed. The thesis paper concludes with two case studies based on the process model suggested by the navigator. IllKEYWORDS: Intellectual capital Intengible assets Hidden values Navigator Human capital Structural capital Ccustomer capital IV