Masal çevirilerinde karşılaşılan sorunlar: Türkçede`de Andersen masalları

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, genelde masal çevirisinin özelliklerim, özelde de Andersen masallarının Türkçe çevirilerini betimleyici bir yaklaşımla incelemektir. Bu doğrultuda masal, çocuk yazım, çocuklar için çeviri ve masal çevirileri üzerinde durulmuş; masal çevirisinin çeviribilim içindeki yeri ve inceleme konusu olan Andersen masallarının çevirilerinin Türk çoğuldizgesindeki yeri tartışılmıştır. Andersen masallarının Türkçe çevirileri, özellikle biçem aktarımı ve Zohar Shavit'in çocuk erek kitlesinin çevirmenlere getirdiğini savladığı özgürlükler açısından incelenmiştir. Söz konusu çevirilerde Andersen'in biçem özelliklerinin genel olarak korunduğu görülmüştür. Özgürlükler bağlamında ise kimi çevirmenlerin öncelikle çocuk erek kitlesini gözeterek masallarda kendilerine değiştirme, ekleme, çıkarma ve kısaltma gibi özgürlükler tanıdığı, kimilerinin ise bu tür kararlardan kaçındığı gözlenmiştir. Dolayısıyla Andersen masallarının Türkçe çevirilerinde, yalnızca çocuk dizgesi normları değil, aynı zamanda Andersen masallarının yazınsal yönü de göz önünde bulundurulmuştur. Çeviribilim kapsamında genellikle ikincil görülen masal çevirileri konusunda daha fazla incelemeler yapılmasının, yazın çevirilerine daha geniş bir boyutta yaklaşılmasını sağlayarak çeviribilime katkıda bulunacağı düşünülmektedir.

ABSTRACT The aim of this thesis is to analyse the features of translation of fairy tales in general and specifically Turkish translations of Hans Christian Andersen's fairy tales adopting a descriptive approach. To this end, fairy tales, children's literature, translation for children and translations of fairy tales are examined with a specific focus on the position of translations of fairy tales in translation studies and Andersen's fairy tales in Turkish polysystem. Turkish translations of Andersen's fairy tales are analysed in two ways: the transfer of Andersen's stylistic features and the liberties which translators of children's literature permit themselves as suggested by Zohar Shavit. Such an analysis suggests that Andersen's stylistic features have been generally transferred into Turkish translations and that whereas some translators have permitted themselves some liberties such as changing, adding, deleting and abridging taking into account children as their target audience, the others have avoided such decisions in their translations. Therefore, not only the norms of children's system, but also the literary aspects of Andersen's fairy tales have been taken into consideration in these translations. This thesis concludes that more studies on translations of fairy tales which have generally maintained a secondary position in translation studies can contribute to translation studies by providing a broader insight into literary translations.