Paulownia tomentosa Steud.`nın in vitro doku kültürü teknikleri kullanılarak çoğaltılması

Abstract

Ülkemize yeni girmeye başlayan Paulownia türleri (Scrophulariaceae), kereste imalatında, kağıt sanayinde, hayvan yemi ve yeşil gübre olarak, bal üretiminde, kent ormanlarının düzenlenmesinde ve zirai ormancılıkta geniş bir kullanım alanına sahiptir. P. tomentosa -25°C'lik kış donlarına dayanabilmesi ve deniz seviyesinden 1800 m.'lik yükseltilere kadar yaşayabilmesi açısından dünyada özellikle Avrupa ve Kuzey Amerika'da yetişen en yaygın türdür. Çelik yada tohumla üretimi zor ve zaman alıcı olan Paulownia türlerinin in vitro bitki doku kültürü teknikleri ile üretiminde olumlu sonuçlar alınmaktadır. Bu çalışmada in vivo ve in vitro' da. geliştirilen P. tomentosa 'nın bitki doku kültürü teknikleri ile klonal olarak çoğaltılması üzerine farklı oksin ve sitokinin kombinasyonlarının etkisini belirlemek amacı ile denemeler kurulmuştur. Çalışmalar sonucunda P.tomentosa'mn in vzYro'da yetişen fidelerinden elde edilen gövde eksplantmdan 0.1 mg/1 IAA + 3.0 mg/1 BAP ilaveli Murashige ve Skoog (1962)-MS ortamında direk somatik embriyogenes ile ortalama 10.5 adet sürgün elde edilmiştir. Gelişen sürgünlerin köklendirilmesi için en uygun hormon kombinasyonunun 2.0 mg/1 IAA + 1.0 mg/1 NAA ilaveli MS ortamı olduğu saptanmıştır. Köklendirilen sürgünler toprağa adapte edilmiştir. Elde edilen sonuçlar P. tomentosa 'nın in vitro' fa. klonal olarak çoğaltılmasına olanak sağlaması açısından önemlidir. Anahtar Kelimeler: Paulownia tomentosa, bitki doku kültürü, klonal çoğaltitif

Paulownia species belonging to Scrophulariaceae family have just been introduced to our country. These species are being grown for use in paper industry, animal food, green fertiliser, honey and wood production and agricultural forestry. P. tomentosa is widely grown in Europe and North America since it is resistant to -25°C winter frost and could grown up to 1 800 m. from the sea level. It is difficult and time consuming to propagate P. tomentosa through cuttings and by seeds, however they could respond to in vitro tissue culture techniques. In this study, the experiments have been setted up to investigate the clonal propagation of P. tomentosa through the in vitro tissue culture techniques by using in vivo and in vitro grown plants. The aim was to determine the effect of different auxin and cytokinin combinations on clonal propagation of P. tomentosa. As a result of this study, Murashige and Skoog (1962) - MS media containing 0.1 mg/1 IAA + 3.0 mg/1 BAP resulted an average of 10.5 shoots per stem explant through direct somatic embriyogenesis. The shoots were best rooted on MS media with 2.0 mg/1 IAA +1.0 mg/1 NAA. The seedlings were then adapted to soil. Results obtained are important for to in vitro clonal propagation of P. tomentosa. Key words: Paulownia tomentosa, plant tissue culture, clonal propagation