Kant`ın felsefesinde doğa anlayışı

Abstract

ÖZET (KANT'IN FELSEFESİNDE DOĞA ANLAYIŞI) Kant ve felsefesi hakkında hazırlanacak bir çok çalışma Kant' in yaşamının ve felsefesinin labirentleri arasından sıyrılmak için kendini amansız bir mücadeleye adamak zorundadır. Kant' m felsefesindeki doğa anlayışını betimlemeye çalışmak da bu anlamıyla çeşitli zorluklara sahip olmakla birlikte konu itibarı ile de kendine özgü sorunlara sahiptir. Örneğin; ekoloji ve doğa konuları bağlamında Kant ve onun koşulsuz buyruğu tartışma odaklarına yeterince çekilmemektedir, kaldı ki türkçede bu konular göreceli olarak yeterince tartışılmamaktadır... Kant felsefesinde doğa anlayışı onun bilgi anlayışı ve kozmogonisi çevresinde temellendirilebilirdi ya da onun ahlak ve bilgi anlayışlarının bir sentezi ve/veya bireşimi olarak ereklilik ve estetik bağlamında böyle bir temellendirme yapılabilirdi. Bu tez boyunca bu iki yöntemsel bakıştan her ikisi belirli sınırlılıklar içinde birlikte ele alınmaya çalışılmıştır ve bu yüzden tezin birinci bölümünde kozmogoni bağlamında Kant' ın doğa anlayışı, ikinci bölümde bilgi ve ahlak anlayışı bağlamında doğa anlayışı, diğer bölümlerde de `nedensellik`, `ereklilik`, `yükümlülük`, `oluşum ve gerçekleşme` gibi bazı konular açısından doğa anlayışı ortaya konmaya çalışılmıştır. Bu çalışmanın niteliği hakkında elbette okuyucu gerekli değerlendirmeyi yapacaktır ancak bu çalışma şöyle bir iddia ile sona ermektedir ki bu önemlidir. `Kant, etik anlayışından kaynaklı sorumluluğu nasıl gerekli kılabilirim? sorusunu tartışmamıştır. Ne var ki doğanın ve onun akıl sahibi varlığı olarak insan açısından zaman ve mekân tünelinden olumlu bir yaşamla çıkmak için bu tartışılmalı ve uygulanmalıdır.`

ABSTRACT (NATURE UNDERSTANDING IN KANT'S PHILOSOPHY) Many studies that would be prepared on Kant and his philosophy, must devote themselves to merciless struggle to prevail Kant's life and his philosophy's mazes. To strive to describe nature understanding in Kant's philosophy, has some special problems with subject concerning and from this point of view has some certain difficulties. For instance, in ecology and nature matters context, Kant and his cathegoric imperative are not considered in the focus debate and these subject are not discussed sufficiently in Turkish. Nature understanding in Kant's philosophy, could have been based on his knowledge understanding and cosmogony or in teleologic and aesthetic context it could have been based as a synthesis and/or combination of his ethic and knowledge understandings. During this thesis both of these two methodologic views are tired to be used in certain boundaries. Because of this, in the first of thesis nature understanding of Kant is discussed in cosmogony context; in the second part it is discussed in knowledge and ethic understanding context and in the other parts of thesis, again nature understanding is discussed in contexts of `causality`, `finality`, `obligation`, and `formation and realization`. The reader will certainly make appropriate comment on the quality of this study, but his study ends with a certain claim that is really significant. Kant did not discuss `How can I make necessary responsibility which derives from ethical understanding?` However from the view of nature and its intellectual being human, this should be discussed and praticed to come out with a positive life from time and space tunnel.