17 Ağustos 1999 Marmara depremini yaşayanların stresle başa çıkma yolları ile denetim odakları arasındaki ilişki

Abstract

ÖZET Bu çalışmanın amacı, 17 Ağustos 1999 Marmara Depremini yaşayan bireylerin stres yaşantılarında kullandıkları başa çıkma stratejileri ile denetim odakları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Bu amaçla denetim odağı ve bazı sosyodemografik özelliklerin stresle başa çıkmayı yordamadaki rolleri incelenmiştir. Araştırma depremden 8 ay sonra gerçekleştirilmiştir. Çalışmaya ikiyüz on yetişkin (110 erkek 100 kadın, 16 ve 44 yaşlan arasında) katılmıştır. Üç bölümden oluşan anket çalışmaya katılanlara bireysel olarak uygulanmıştır. Çalışmaya katılanların depremden sonra yaşadıkları sıkıntılar ile başetmekte kullandıkları başa çıkma yollarını belirlemek üzere Başa Çıma Yollan Ölçeği (Ways Of Coping) kullanılmıştır. Katılımcıların denetim odağı düzeylerini ölçmek içinse Rotter' in İç- Dış Kontrol Odağı Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmaya katılanların en fazla kullandıklarım belirtikleri strateji problem çözme yaklaşımı ile kaderci yaklaşımdır. Kaderci yaklaşımı ile çaresizlik yaklaşımı düzeyleri kadınlarda, erkeklere göre anlamlı olarak yüksek bulunmuştur. Araştırmaya katılanların başa çıkma stratejileri ile denetim odağı düzeyleri arasında anlamlı düzeyde ilişkiler bulunmuştur. Araştırmaya katılanların problem çözme yaklaşımı ve sosyal destek arama düzeyleri ile dışsal denetim düzeyleri arasında negatif, içsel denetim düzeyleri arasında pozitif yönde anlamlı bir ilişki olduğu görülmüştür. Buna karşın kaderci yaklaşım ve çaresiz yaklaşım düzeyleri ile dışsal denetim düzeyleri arasında pozitif, içsel denetim düzeyleri arasında negatif yönde anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Anahtar kelimeler : Stres, Denetim Odağı, Stresle Başaçıkma, Travma, Deprem

ABSTRACT The purpose of this work is to study the relation between the ways of coping strategies used in the stressful life of the individuals experienced the Marmara earthquake on 17 August 1999 and the focused of the control. With this purpose the roles of being exposed to earthquake, focus of supervision, negative phenomena in the life experienced after the earthquake and other socio- demographical features influencing the coping with the strategies have been studied. This study has been realized after 8 months after the earthquake. Two hundred ten adults have been included (110 male and 100 female participants aged between 16 and 44 ) in this study. This inquiry consisting of three sections has been applied to the participants in an individual manner. The Scale for the Ways of Coping aiming to determine the distresses of the participants experienced after the earthquake and the ways of coping used to accomplish tehm has been used. As for the measuring the level of the control focus of the participants, the internal - external Control Focus Scale of Rotter has been used. The strategies pointed out mostly by the participants to be used are the approaches basing on problem focused / optimist approach and fatalistic approach. The levels for the fatalistic and inevitable approaches was observed meaningfully high in the female participants in comparison to the male participants. Key Words : Stress, Focus Of Control, Copping Stress, Trauma, Earthquake