Türkiye`de hukuk devletinin gelişimi

Abstract

Hukuk Devleti, faaliyetlerinde hukuk kurallarına bağlı olan, vatandaşlarınahukuki güvenlik sağlayan devlet demektir.Anayasamızda da devletin temel nitelikleri arasında hukuk devleti ilkesisayılmıştır. Türkiye Cumhuriyeti'nin bir ?hukuk devleti? olduğu 1982 Anayasası'nın 2.maddesinde açıkça belirtilmiştir. Türkiye'de hukuk devleti kavramına bazı sınırlamalargetirilmiş olmakla birlikte dönem dönem hukuk devletinden sapmalar olduğu dagözlenmektedir.Bu çalışmada, Türk hukuk tarihinde 1950 sonrası dönemden 1980'lere kadarhukukun siyasileşmesi ve kurulan özel ve olağanüstü mahkemelerin oynadığı rolirdelenirken, bu mahkemelerde sivil yargıçların yerine askeri yargıçların görev almasıile oluşan hukuk devletinden sapmalar ayrıntıları ile gözler önüne serilmiştir.?Türkiye'de hukuk devleti anlayışının gelişimi?ni ortaya koymak çalışmanın anaamacını oluşturmuş ve bu doğrultuda; hukuk devletinin amacını oluşturan, devletinhaksız işlemlerine karşı bireyin korunması, devletin keyfi yönetiminin engellenmesi vedevletin evrensel hukuk kurallarına uymasının sağlanması konuları etraflıcaincelenmiştir.Ayrıca hukuk devleti ile ilgili başka bir konu olan yargının bağımsızlığı ilkesi vehakimlerin gerçekten bağımsız olabilmeleri, fiilen öyle davranabilmeleri için alınmasıgereken önlemler ile uygulamadaki çelişkiler ayrıntıları ile anlatılmıştır. Çalışmanın sonbölümünde 1980 döneminde Türkiye'de yaşanan hukuk devletinden sapmalara yerverilmiştir.

A state ruled by law is bound by legal regulations regarding its activities and itensures the juridical security of its citizens.The principle of rule of law is regarded as one of the fundamental principles ofthe state in our Constitution. It is clearly stated in Article 2 of the 1982 Constitution thatthe Rebublic of Turkey is a state ruled by law. Besides the restrictions imposed on theconcept of rule of law, some deviations from the principle of rule of law have beenobserved during some periods.This study scrutinizes the politicization of the law after 1950 until the 1980s andthe role of the private and state of emergency courts in the Turkish history of law. It alsoanalyses the deviations from the principle of rule of law due to the fact that instead ofcivil judges, military judges were appointed to the courts.The study mainly analyses the development of the rule of law in Turkey andtherefore, the issues, which are also the aims of the rule of law, such as the protection ofthe individual against the unfair transactions of the state, the prevention of the arbitraryadministration of the state and ensuring the state obey the universal legal rules areexamined in detail.The principle of the independence of jurisdiction and judges, the measures toenable the judges to act de facto independently and the contradictions arising duringapplication are examined in this study. In the final part of the study, the deviations fromthe principle of rule of law in Turkey during 1980 are handled.