17 Ağustos 1999 İzmit depreminde evi zarar gören ailelerin geçici ve kalıcı konutlardaki yaşamlarının bina-mobilya açısından incelenmesi ve sonuçları

Abstract

17 Ağustos depremini yaşamış insanlar, yaşadıkları evleri zarar gördükten sonra, geçici ve daha sonra kalıcı konutlara geçme durumunda kalmışlardır. Birkaç yıl arayla yaşadıkları bu üçlemenin, insanlar üzerinde bina ve mobilyaları ile ilgili çeşitli sorunlar yaratması hareket noktamız olmuştur. Araştırmamızın amacı, deprem sonrasında meydana gelen olumsuzlukları ortadan kaldırabilmek için önceden neler yapılması gerektiği hakkında öneriler ortaya koyabilmektir. Binalar kadar mobilyalarında depremde öldürücü etkileri olduğunu göz ardı etmemek gerekmektedir. Geçici ve kalıcı konutların planlarını tasarlarken Türk aile yapısını ve kültürümüzün bize öğrettiği eski Türk Evi plan tiplerini unutmamak gereklidir. Bu çalışmanın başlangıcında depremi tarih boyunca defalarca yaşamış kentimizin geçmişi araştırılmıştır. İzmit'in yerleşim birimi olarak -varolduğu günden itibaren tarihi incelenmiş ve bir çok kez yok olup, yeniden inşa edilen dirilişi hatırlatılmaya çalışılmıştır. En son yaşadığımız 1999 depreminden kentin nasıl etkilendiği irdelenmiş ve bu felaketten sonra insanlar ile devlet birimlerinin ne gibi girişimlerde bulunduğu hakkında araştırmalar yapılmıştır. Depremi yaşamış ve zarar görmüş aileler ile anket çalışması yapılmıştır. Bu anket çalışması iki ana guruba ayrılmaktadır.Birinci gurup, depremde evleri hasar görmüş ve daha sonra güçlendirme yapılmış aileler üzerine, ikinci gurup ise deprem esnasında veya daha sonra evleri yıkılmış aileler üzerinedir.Toplam 120 adet anketten oluşan bu çalışmada anket formu üç ayrı bölümden meydana gelmektedir. Birinci bölümdeki sorular ailelerin deprem öncesi konutlarıyla ilgili, ikinci bölümdeki sorular deprem sonrası yaşadıkları geçici konutları ile ilgili, üçüncü bölümdeki sorular ise şu an bulundukları (kalıcı) konutları ile ilgilidir. Tüm bu anketler aileler ile gerçekleştirildikten sonra istatistik bilgiler elde edebilmek amacıyla tek tek incelenmiş ve sorulara verilen yanıtların ışığı doğrultusunda tablolar oluşturulmuştur. Bu tablolar depremde en çok zarar gören mobilyalar, deprem öncesi ve sonrası insanların mobilyalar açısından aldığı tedbirler, bulundukları konutlardan duyulan memnuniyet ve memnuniyetsizlik gibi önemli verileri ortaya çıkarmıştır.VII Deprem sonrası ailelerin ilk konutları olan geçici konutlar hakkında araştırmalar yapılmış, plan tipleri incelenmiş ve en çok tercih edilen geçici konut tipleri saptanmıştır. Bu konutların iyi ve kötü yönleri ortaya çıkarılmış ve olası depremlere karşı nasıl tedbirler alınması gerektiği hakkında öneriler getirilmiştir. Aynı durum kalıcı konutlar için de geçerlidir. Kalıcı konut plan tipleri incelenmiş, mobilyalar açısından tefrişleri irdelenmiştir. Bazı kalıcı konut tiplerinde doğru bir takım saptamalar ile gerçekleştirilen gömme sabit dolaplar, kiler-depo üniteleri ve kat adetlerinin az oluşu sevindirici gelişmelerdir. Anket içinde bulunan memnuniyet ifade eden yanıtlar da bunun göstergesidir. Ancak yerleşim biriminden uzak oluşları ailelerin yaşamlarının zorlaşmasına sebep olmuştur. Anket sonucunda elde edilen tablolara göre, konut içindeki mobilyaların sabitleme oranlarındaki düşüklük depremi yaşamış insanların hala tam bir bilinçlilik içinde olmadığının açık bir göstergesidir. Bu üzücü durum olası depremler açısından ele alındığında kaygı duyulacak önemdedir. Halkın bilinçlenmesi için gerekli çalışmalar yapılmalıdır. Binalar kadar mobilyaların da öldürücü rol oynadığı bu felaketlerden en az zararla kurtulabilmek için bina planlaması ve yapımı sırasında veya mobilya üreticileri üzerinde bazı imalat sınırlamaları getirilerek zorlayıcı tedbirler alınmalıdır. Yüksek ve ağır malzemeden imal edilen mobilyalar yerini hafif ve alçak mobilyalara bırakmalıdır. Her ne kadar beyaz eşyaların daha az zarar gördüğü saptanmış olsa da ankastre mobilya kullanımına teşvik edilmeli ve olası kötü sonuçlar ortadan kaldırılmaya çalışılmalıdır. Mimarlar olarak bina planlaması konusunda hassaslığımızı artırmalı ve bize geçmişimizden kalan mirasımızı kullanmayı öğrenmeliyiz. Gelecekte birçok deprem bizleri bekliyor. Yaşadığımız bu felaketten çıkardığımız sonuçlar, alacağımız dersler var ki bir kez daha aynı olayla karşılaştığımızda hayatları kurtarabilelim. Türk insanının kültürünü ve yaşam tarzını göz ardı etmeden doğru planlar tasarlayalım. Bu konutları doğru alanlar üzerinde inşa edelim ve en önemlisi doğru dizayn edilmiş mobilyalar ile tehlikesiz mekanlar yaratalım. Halkımızı bilinçlendirmek için devletimizle el ele verelim ve zorlayıcı tedbirler alalım.

The people who lived through the earthquake of August 17th 1999 had to move to first temporary than permanent housing, after the damaging of their previous homes. Our starting point has been the creation of different problems on people regarding the buildings and furnitures. The purpose of our research is to put forward proposals on what to do as precaution in order to avoid the negaivities that surface after the earthquake. It is necessary to consider that furnitures, as much as buildings, have fatal effects during an earthquake. On should not forget the Turkish family structure and the typical Turkish House plans, that was taught to us by our culture, while preparing the plans for temporary and permanent housing. In the preface of this study, the history of our city that experienced earthquakes for centuries, has been examined.The history of İzmit since it existed as a settlement unit, has been investigated and the rise of the rebuilt city has been recalled. It has been investigated throughly how the city has been affected from the recent earthquake that was experienced in 1 999 and moreover several research have been carried out in order to understand what type of attempts are initiated and precautions are taken by the local residents and the government units after the disaster. A survey has been done with the families that lived through and detrimented by the earthquake. This survey has two main groups. First group considers the families whose homes were damaged and were reinforced after the earthquake, while the second group considers the families whose home were either collapsed during the earthquake or demolished after the earthquake. In this study consisting of 120 surveys, the survey form has 3 different group of questions. In the first group, questions are about the residences of the families pre- earthquake, the second group are about the temporary residences that the families lived in just after the earthquake and finally, the third part of questions are about the residences that families live in actually i.e. the permanent residences.After the completion of these surveys, they where examined one by one to develop statistical results and tables were prepared under the light of the answers given. These tables haveIX produced important results like the furnitures that were damaged most during the earthquake, the precautions taken before and after the earthquake with regards to furnitures, and the satisfaction or unsatisfaction of the people about the homes they live in. Research has been carried out on the temporary residences in which the families lived in just after the earthquake, the types of the building projects have been examined and the mostly preferred temporary residence types have been determined. The pros and cons of these residences have been revealed and suggestions on what type of precautions are to be taken againts a possible earthquake, have been made. The same type of research has been carried out for permanent residences also. The types of permanent residence projects have been examined and also throughly evaluated according to furnishing and paving point of view. The -installed in the wall- wardrobes, the pantries and the limited number of stories in the buildings that have been practiced in some of the permanent residences by appropriate determinations are promising developments. The positive reaction conveyed via the surveys are an indication to this. However, the distance of the residences from the city- center has caused the families' lifes to harden. According to the tables that were produced after the survey, the low rate of stabilizing the furniture in houses is a clear indication of the fact that the people that lived through the earthquake are not conscious enough about this subject. This distressing situation has an importance leading to worry with respect to possible future earthquakes. This is also an indication that difficult days are ahead of us in our country which is based on earthquake zone. Necessary studies to increase the awareness of the public are to be carried out. In order to come out of these disasters during which furniture as well as the building itself can become a fatal object, with the least damage, necessary inspection and restrictions have to be carried out both during the project, planning and installation stages of the buildings and both duringmanufacturing of furniture. Furniture has to be made up of light material instead of heavy material and the height of furniture has to be low. Altough it has been observed that household appliances come out of the earthquake with less damage, utilization of-installed in the wall-type of furniture has to be encouraged. As a final word.we as architects, must be more sensitive on the planning of buildings and learn to utilize our heritage of knowledge that accumulated throughout history. Many earthquakes are waiting for us in future. In order to save lives when we face the same incident once more, we shall learn our lessons and produce results from the disaster we lived through. We shall produce house plans without disregarding the culture and life style of Turkish people. We shall built these houses on right areas, and most importantly, we shall create safe living areas with correctly designed furnitures. We shall join forces with our government to make our people concious of these issues and shall establish coercive measures.