1998 ve 2008 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması verilerinde 5 yas altı çocuklarda ishal ile iliskili bazı çevresel özelliklerin incelenmesi

Abstract

Yavuz C.I. 1998 ve 2008 Türkiye Nüfus ve Saglık Arastırması verilerinde5 yas altı çocuklarda çocuklarda ishal ile iliskili bazı çevresel özelliklerin incelenmesi,Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi, Çevre Saglıgı Yandal Uzmanlık Tezi,Ankara 2014. Bu çalısmada Türkiye'de ishalle iliskili çevresel risk faktörlerinidegerlendirmek için Türkiye Nüfus ve Saglık Arastırması (TNSA) 1998 ve 2008verileri kullanılmıstır. TNSA anne ve çocuk saglıgı konusunda bilgi saglayan çokasamalı, tabakalı ve agırlıklandırmalı bir örneklem yaklasımına sahiptir. Çalısma TNSAverilerinin ikincil analizidir. Analizlerde binomiyal lojistik regresyon ve ki kare testlerikullanılmıstır. TNSA 1998'de 3459, 2008'de 3463 bes yas altı çocuk verisi eldeedilmistir. shal sıklıgı sırasıyla %30,1 ve %18,3'tür. Ki-kare testlerinde TNSA1998'de ishal sıklıgı içme suyunun güvenli olup olması, tuvaletin kanalizasyonabaglı olup olmaması, sosyoekonomik durum, kır/kent dagılımı, bölge, anne vebabanın egitimi, cinsiyet ve çocugun yası ile iliskili bulunmustur. Bu faktörlerinbazıları 2008 TNSA'da degismektedir.Çok degiskenli analizler TNSA 1998'de hane halkı refah indeksi (Tümdilimler), bölge (Orta ve Dogu bölgeler), anne egitimi (Tüm egitim düzeyleri), anneyas grubu (15-19 yas grubu), çocugun yası (2 yasın altı), çocugun cinsiyeti (Erkek)degiskenlerinin ishalle iliskili risk faktörleri oldugu belirlenmistir. TNSA 2008'de isebölge (Dogu), anne egitimi (Egitimsiz anneeler), baba egitimi (lkokul mezunu),emzirme süresi (Halen emzirilenler), anne yas grubu (20-29 yas) ve çocugun yası (2yas altı) anlamlı risk faktörleri olarak saptanmıstır. Sonuç olarak Türkiye'de ishalleiliskili risk faktörleri TNSA 1998'den 2008'e degisim göstermistir.Anahtar sözcükler: Key words: Türkiye, Türkiye Nüfus ve Saglık Arastırması,ishal, çevre, çevre saglıgı, risk faktörleri.

Yavuz C.I. Evaluation of environmental risk factors of diarrhea amongunder five years of age in 1998 and 2008 Turkey Demographic Health Suveydata, Hacattepe University, Faculty of Medicine, Thesis of EnvironmentalHealth Fellowship, Ankara 2014. Data of Turkey Turkey Demographic and HealthSurvey (DHS) 1998 and 2008 were used to evaluate environmental risk factors ofdiarrhea in Turkey. DHS has a weighted, multi stage, stratified cluster samplingapproach and provided maternal and child health information. This study is asecondary analysis of data from DHS. Chi square and binomial logistic regressionwas used by weigthed data of DHS.In 1998 DHS there was 3459 and in 2008 DHS 3463 child under five years ofage. Diarrhea prevelance was %30,1 and %18,3 respectively. In chi-square tests forDHS1998, diarrhea percentages were related with unsafe water, non-flush toilets,wealth quality index, region, education of parents, sex and age of child. Some ofthese factors changed in DHS 2008.Multivariate analysis revealed that wealth quality index (all quintils), region(Centre and East), mother's education (all level), mother'a age group (15-19 agegroup), age of child (under 2 years of age) and sex (male) of child were risk factorsfor 1998 DHS. In 2008 significantly risk factors were region(East), mother'seducation (no education), father's education (primary level), breastfeeding of child(stil breastfeeding during survey), mother's age (20-29 age group), age of child(under 2 years of age). As a result, patterns of risk factors diarrhea has changed from1998 to 2008 DHS in Turkey.Key words: Turkey, Turkey Demographic and Health Survey, diarrhea,environment, environmental health, risk factors.