Satureja aintabensis P. H. Davis` in doku kültürü ile çoğaltım olanaklarının araştırılması

Abstract

Satureja aintabensis P. H. Davis Gaziantep- Dülükbaba' da küçük bir alanda bulunan endemik bir bitkidir. Antep kayakekiği olarak da bilinen bu bitkinin nesli, arkeolojik yerleşim alanı içinde küçük bir lokasyonda bulunması ve insanlar tarafından kekik olarak toplanma olasılığı nedenleri ile tehlike altındadır. Bu nedenle Uluslararası Doğa Koruma Kurumu (IUCN) Kırmızı Listesi'nde CR kategorisinde yer almaktadır. S. aintabensis'in in vitro doku ve hücre kültürü teknikleri ile çoğaltılması, bitkinin laboratuarda, mevsime bağlı olmaksızın, küçük bir alanda geliştirilmesine olanak sağlayabilir.Bu çalışmada in vitro koşullarda S. aintabensis bitkisinin yaprak ve gövde eksplantlarından 6- Benzil Amino Purin (BAP), Kinetin, İndol Asetik Asit (IAA), Naftalen asetik asit (NAA) ve 2,4 Diklorofenoksi Asetik Asit (2,4 D) hormonlarını içeren Murashige ve Skoog (1962)-MS ortamında somatik embriyogenez ile sürgün ve kök oluşumu teşvik edilmiştir. Doğadan toplanan tohumlardan elde edilen çimlenme çalışmalarında Sülfirik Asit uygulamasının etkili olduğu belirlenmiştir. Doğadan alınan bitkilerin sürgün ucu ve yaprak eksplantlarında 6- Benzil Amino Purin (BAP) ve İndol Asetik Asit (IAA) hormonlarının farklı kombinasyon ve konsantrasyonlarında kallus gelişimi saptanmıştır.Anahtar Kelimeler: Satureja aintabensis, in vitro, doku kültürü, somatik embriyogenez, kallus

Satureja aintabensis P. H. Davis is an endemic plant which is found in a restricted area of Gaziantep-Dülükbaba. The plant, known as Antep rock thyme, is under the risk of extinction since its location is within a small archaeological area and it is gathered as thyme by people. For these reasons, S. aintabensis is located in the Red list in CR catagory by the International Union for Conservation of Nature (IUCN). Application of plant tissue culture techniques to S. aintabensis could allow clonal propagation of this species without depending on seasons, in small laboratory areas.In this study, somatic embryogenesis and root formation were induced by using Murashige and Skoog (1962)-MS media supplemented with 6-Benzylamino purine (BAP), Kinetin, Indole Acetic Acid (IAA), Naphtalene Acetic Acid (NAA) and 2,4 Dichlorophenoxy Acetic Acid (2,4 D). Sulfuric Acid was found to be effective in germination of seeds collected from nature. BAP and IAA combinations in different concentrations resulted callus formation in shoot tip and leaf explants of plants collected from nature.Key words: Satureja aintabensis, in vitro, tissue culture, somatic embryogenesis, callus