Türkiye`de sosyal güvenlik sistemi ve bireysel emeklilik sisteminin etkinliği: Muğla ili üzerine ampirik bir inceleme

Abstract

Son yıllarda, gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en önemli problemlerinin başında sosyal güvenlik sistemleri açıkları gelmektedir. Alınan önlemlere rağmen sosyal güvenlik açıkları devam etmektedir ve bu açıklar sonucunda bireylerin emeklilik dönemlerindeki hayat standartlarında düşüşler meydana gelmiştir. Bireylerin emeklilik dönemlerindeki hayat standartlarını yükseltmek için ek gelir arayışları, bireylerin gelirlerini maksimize etme isteği, bireyin karşısına zamanlar arası faydayı maksimize etme problemini ortaya çıkarmıştır. Bu kapsamda emeklilik sistemlerinde yeniden yapılanma çalışmaları dünya genelinde hızla yaygınlaşmıştır. Yapılan reformlar, emeklilik sistemlerinde farklı seçenekler ortaya çıkarmıştır. Bu seçeneklerden biri de bireysel emeklilik sistemleridir.İktisadi faaliyetler üretim, tüketim, bölüşüm, yatırım ve benzerleri olarak sıralanabilir. Bütün iktisadi faaliyetlerin temel amacı veya nihai amacı tüketimdir. İktisadi birimler mal ve hizmetleri tüketerek fayda elde ederler. İktisadi birimin yaşamına bir fayda maksimizasyonu çabası olarak bakılabilir. Zamanlar arası fayda maksimizasyonu iktisadi birimin ömür boyu elde edeceği gelirleri zaman içinde faydasını maksimize edecek şekilde gençlik, orta yaş ve yaşlılık arasında paylaştırmasıdır. Zorunlu emeklilik sistemleri yaşlılık dönemleri için belli bir faydayı garanti altına almakla beraber, çeşitli nedenlerden dolayı bireylerin zamanlar arası faydalarını maksimize etmede yetersiz kalabilir. Dolayısıyla zamanlar arası faydasını maksimize etmek isteyen bireyler kendi zaman tercihlerine uygun emeklilik planlarını bizzat kendileri uygulamaya başlayabilirler ve devreye bireysel emeklilik sistemi gibi planları devreye sokarlar. Bu tür uygulamalar devlet tarafından yasal bir çerçeveyle tanımlanmış ve bireysel emeklilik sistemleri ortaya çıkmıştır. Dolayısıyla bireysel emeklilik sistemi de öz itibari ile zamanlar arası fayda maksimizasyonu çabasından başka bir şey değildir. Bu tezde amaç; bireyin zamanlar arası gelirini yani faydasını nasıl maksimize edeceğini (sosyal güvenlik sistemleri içerisinde yer alan zorunlu ve özel (bireysel) emeklilik sistemlerinin karşısında) ampirik olarak göstermektir.

In recent years, one of the most important problems in both developed and developing countries has been the deficit of social security systems. Despite a variety of measures taken, the deficits in social security systems persist and as a result, cause a decline in living standards of individuals during their retirement period. The search for supplementary incomes for raising life standards of individuals during retirement and the desire to maximize incomes have generated the problem of intertemporal utility maximization for individuals. In this context, the efforts of restructuring pension systems have been widespread on a global scale. The reforms undertaken brought about a variety of alternatives in pension systems. One such alternative is the private pension system.Economic activities consist of production, consumption, redistribution, investment and others. Economic units retain utility by consuming goods and services. The life of an economic unit can in fact be regarded as a continuous effort of utility maximization. Intertemporal utility maximization can be defined as the distribution of lifelong earnings of an economic unit in periods of youth, middle age and old age fort he sake of utility maximization. While guaranteeing a certain utility for old age, compulsory pension systems may be insufficient for intertemporal utility maximization for a number of reasons. Therefore, individuals seeking intertemporal utility maximization may start processing personal pension plans in line with their temporal preferences and benefit from private pension systems. As these mechanisms are defined within a legal framework by the state, private pension systems came out as alternatives. Consequently, private pension systems are essentially nothing more than an effort of intertemporal utility maximization. The purpose of this dissertation is to expose how the individuals maximize their incomes on an intertemporal basis (vis-à-vis compulsory and private pension systems).