Türkiye imalat sanayinde teknolojik öğrenme ve verimlilik

Abstract

Hızlı verimlilik artışı, ölçek ekonomilerinden yararlanma, teknolojik ilerleme, öğrenme potansiyeli ve ekonominin genelinde yarattığı dışsallıklar nedeniyle imalat sanayi, gelişmekte olan ülkelerde ve Türkiye ekonomisinde kritik bir öneme sahiptir. İmalat sanayinin rekabet potansiyelinin artması ve sürdürülebilir büyümenin sağlanması büyük ölçüde sektörlerin teknolojik öğrenme performanslarının iyileştirilmesi ile ilişkilidir. Teknolojik öğrenme araştırmalarında, endüstriyel öğrenme maliyet düşürücü etki şeklinde ifade edilmektedir. Türk imalat sanayinde teknoloji yoğunluğu artan sektörlerde öğrenme süreçleri önem kazanmaktadır.Çalışmada geleneksel öğrenme modeli ve dinamik teknolojik öğrenme modeli kullanılarak, Türkiye imalat sanayinin teknolojik öğrenme performansı ölçülmeye çalışılmıştır. Kamu ve özel imalat sanayi ayrımı dikkate alınarak her bir sektöre ilişkin teknolojik öğrenme oranları tahmin edilmiş ve teknolojik öğrenme denkleminin belirleyenlerine ilişkin analiz yapılmıştır. Ampirik bulgular literatürde genel imalat sanayi için yapılan endüstriyel öğrenme oranı tahminlerini (0.65-0.95) destekler niteliktedir. Sonuçlar, özel imalat sanayi sektörlerinde yıllar itibarı ile önemli öğrenme potansiyeli olmasına karşın, kamu imalat sanayi sektörlerinin çoğunun unutma sürecine girdiğini göstermiştir. Dinamik teknolojik öğrenme modeli tahmin sonuçları genel, kamu ve özel imalat sanayi öğrenme eğilimlerinin dışbükey, minimuma sahip dışbükey, içbükey, maksimuma sahip içbükey öğrenme eğilimi yanında, çift zirve öğrenme eğilimi izlediğine ilişkin kanıtlar da sunmuştur.

The manufacturing sector is very important for Turkish economy due to higher productivity rate, use of economies of scale, technological development, learning potential and externalities created as it is for all developing countries. Increasing competition potential of manufacturing sector and reaching a sustainable growth are closely linked to technological learning performance of the individual sectors. In technological learning literature, industrial learning process is defined as a cost reducing affect.This study aims to measure Turkish manufacturing sector?s learning performance by using conventional learning model and dynamic technological learning models. The study calculates different technological learning rates by distinguishing public and private manufacturing sectors. Using public and private sectors separately creates more reliability in determining the bases of technological learning equation. Empirical results created by the study support the estimates of general literature in technological learning rates of between 0.65 and 0.95. Results imply that even though private manufacturing sectors have considerable amount of learning potentials, the public manufacturing sectors are mostly in dislearning (forgetting) process. In addition, the dynamic technological learning model estimates for private and public manufacturing sectors show concave, convex, and double peaked tendencies.