XIX. yüzyıl Osmanlı devlet`inde batılılaşma aracı olarak roman

Abstract

XIX. yüzyıl, Osmanlı Devleti'nin siyasal ve toplumsal dönüşüm geçirdiği bir dönemdir. Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, I. ve II. Meşrutiyet dönemleri de siyasal dönüşümlerin somut sonuçları olmuştur. Bu sonuçlar geleneksel politikaların Batı formuna dönüştürülmesiyle toplumsal, sosyal ve askeri alanlarda uygulanmıştır.Batı özentisi, taklit veya Batı'nın model olarak algılanması şeklinde farklı bakış açılarıyla düşünebileceğimiz batılılaşma, geleneksel Osmanlı siyasetini ve politikalarını keskin bir biçimde dönüştürme ihtiyacını gündeme getirmiştir. Bu dönüşüm bir yanda yeni Batılı değerlerin Osmanlı toplumuna nüfuz etmesi şeklinde cereyan ederken diğer yanda geleneksel ve dinsel değerler ile ters düşmesinden dolayı toplumsal ve bireysel bunalım ve çatışmaları da gündeme getirmiştir. Eski değerlerinden kopamayan insanlarla yeni değerlerini benimsemiş gözüken insanlar arasında çelişki, çatışma ve sürtüşmelerin yoğun olarak yaşandığı bir süreç ortaya çıkmıştır. Romanlar da tam olarak bu çalkantılı dönemi yansıtma ve yaşananları aktarma bakımından önemli işlevler görmektedir.?Yeni? fikirler gazete, tiyatro, şiir gibi yayınlarda olduğu gibi romanlarda da işlenmiş ve geniş bir okuyucu kitlesine ulaşmıştır. Özgürlük, hak, hukuk, vatandaşlık bilinci, bilim, akıl gibi yeni kavramları gündeme getiren bu dönem aydınları ayrıca dünyayı etkileyen liberalizm, feminizm, pozitivizm ve milliyetçilik gibi ideolojileri de halka tanıtmışlardır.Hızlı toplumsal dönüşümlerin gerçekleştiği bu dönem kimi zaman kaosa yol açmış, kültürel ve toplumsal bunalımlara neden olmuştur. Dönemin özellikleri romanlarda ele alınarak tartışılmış, farklı yazarlar değişik bakış açılarıyla olaylara yaklaşmış ve çözüm üretmişlerdir.

XIX century is a period in which The Ottoman Empire had a political and social transformation. Administrative reforms? mandate, reforms improvements? mandate, I. and II. constitutional monarchy periods are the concrete results of political transformations. These results were employed in social and military grounds by transferring traditional policies into Western form.Westernisation, which can be perceived in variety as Western preciosity, imitation or West modelling, har brought forward the necessity of transforming the Ottoman policy and strategy sharply. This transformation in one hand taking place as the western values penetrating Ottoman society, while on the other hand arouse social and personal crisis and clashes due to conflicting trditional and religious values. Thus an interval of contradiction, conflict and friction between the people who coudn?t breakaway from old traditions and people who adopt the new principles has emerged. Novels are very functional in reflecting these turbulant times and transferring the what is experienced in exact manner.?New? ideas were discussed in novels just as well being discussed in publications as news papers, theatres, poems and were transferred to a wast reader population. The intellectuals of this era which brings forward the new ideas such as freedom, rights, justice, citizenship consciences, science, wisdom, also presented ideologies such as liberalism, feminism, positivism, nationalism to the public.This period in which rapid social transformations occured, occasionally lead to chaos, cultural and social crises. The character of this period were analysed and discussed on the novels, different authors approached to the discussions and found solutions differently.