Dışsal teknolojik şokların gelişmekte olan ülkelerin büyüme sürecine etkileri

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Reel Konjonktür Teorisi (RBC) ekseninde teknolojik şokların özelliklede dışsal teknolojik şokların reel ekonominin işleyişini ne şekilde etkilediğini teorik olarak tespit etmek ve Türkiye'nin de dahil olduğu 12 gelişmekte olan ülkenin (GOÜ) veya başka bir deyişle Yükselen Ekonominin büyüme trendleri ile dışsal teknolojik şoklar arasında ampirik boyutta iktisadi ve istatistiki anlamda anlamlı bir ilişki olup olmadığını araştırmaktır. Çalışma kapsamında; Dow Jones tarafından Mayıs 2010 tarihinde belirlenmiş olan 35 yükselen piyasa ekonomisinden çalışmanın incelemiş olduğu 1980-2008 dönemine ilişkin sağlıklı verilere ulaşılabilen 12 ülke örneklem grubu olarak belirlenmiştir. Bu ülkeler sırası ile Arjantin, Brezilya, Çin, Endonezya, Filipinler, Güney Afrika, Hindistan, Malezya, Meksika, Şili, Tayland ve Türkiye'dir. Bu bağlamda söz konusu ülkelere ilişkin 1980-2008 dönemini kapsayan ve Dünya Bankası (DB) ile Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) İstatistiki Veri Tabanlarından elde edilen verilerden oluşan bir panel veri seti oluşturulmuştur. Çalışmanın uygulama kısmında ise öncelikle temel ekonomik model kapsamında oluşturulan 8 adet ekonometrik model, 2 Aşamalı GMM-Sistem analiz yöntemi ile analiz edilmiştir. Diğer taraftan yapılan analiz sonucunda 3 numaralı Modelin otokorelasyon sorunu içerdiği tespit edilmiş ve model kapsamında kişi başına GSYİH büyüme oranı ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasında bir eşbütünleşme ilişkisinin olabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Kişi başına GSYİH büyüme oranı ile doğrudan yabancı sermaye yatırımları arasında bir eşbütünleşme ilişkisinin olup olmadığının tespiti için panel eşbütünleşme analizleri yapılmıştır. Ayrıca çalışma kapsamında gerek modellerde kullanılmış olan bağımlı değişken için gerekse her bir bağımsız değişken ve teknolojik şok göstergeleri için panel birim kök testleri yapılmış ve model kapsamında dışsal teknolojik şokun göstergesi niteliğindeki verilerin geçici mi yoksa kalıcı mı etkilerinin olduğu analiz edilmeye çalışılmıştır. Çalışmada dışsal teknolojik şok göstergesi olarak emek verimliliğinin doğal logaritmasının standart hatası, GSYİH başına sabit sermaye yatırımlarının doğal logaritmasının standart hatası ve GSYİH başına doğrudan yabancı sermaye yatırımlarının standart hatası kullanılmıştır. Ayrıca uygulama kapsamında genelleştirilmiş modeli tanımlayan Model 6'ya ait hata teriminin (ui,t) aynı zamanda içsel teknolojik şokların etkilerini de yansıtacağı varsayımından hareketle; Model 7 kapsamında elde edilen hata terimleri (?i,t) ve Model 8 kapsamında elde edilen hata terimleri (ei,t) ile kıyaslaması yapılmıştır.Elde edilen analiz bulguları GOÜ'lerin önemli ölçüde dış kaynak ve teknoloji bağımlısı oldukları ve dışsal olarak tanımlanmış teknolojik şoklardan da önemli ölçüde etkilendiklerini göstermektedir. Söz konusu bulgular David (1990) ve Rogers (1995)'in de ifade ettikleri gibi teknolojik şokların etkilerinin ekonominin işleyişi açısından yavaş yavaş ortaya çıktığını vurgulamaktadır. Bu noktada uygulama bulguları teknolojik şokların ekonomi üzerinde ani ve olumlu etkisi olacağı görüşüne meydan okuyan David (1990) ve Rogers (1995)'in çalışmaları ile benzerlik göstermektedir. Dolayısıyla yeni teknolojinin kurumlar tarafından zaman içinde benimsendiği ve yeni teknolojinin etkilerinin ?S? görünümlü bir eğri biçiminde gerçekleştiği ifadesi bu çalışma içinde geçerlidir. GOÜ'lerde yeni teknolojinin etkileri başlangıçta yavaş yavaş kendini göstermekte, daha sonra bunu hızlı bir etkileme süreci takip etmekte ve bu etkileme süreci yeni teknolojinin yaygınlaşması ile yavaşlamaktadır. Ayrıca çalışma kapsamında yatırıma özgü teknolojik değişmelerin kısa dönemde konjonktür hareketlerindeki değişmenin önemli bir kısmını açıklama gücüne sahip olduğu sonucuna ulaşılmıştır.Anahtar Kelimeler: Dışsal Teknolojik Şoklar, Reel Konjonktür Teorisi, Ekonomik Büyüme, Gelişmekte Olan Ülkeler, GMM Analizi, Panel Zaman Serisi Analizi.

The purpose of the present study is to theoretically determine how technology shocks and particularly external technology shocks affect the functioning of real economy within the framework of Reel Business Cycles Theory and to come up with significant statistical and economic empirical findings concerning the growth tends of 12 emerging countries including Turkey and external technology shocks they have experienced. Within the context of the present study, 12 emerging countries for which the required data were available for 1980-2008 period out of the 35 countries determined as the emerging countries by Dow Jones were included in the sampling. The countries in the sampling are Argentine, Brazil, China, Indonesia, Philippines, South Africa, India, Malaysia, Mexico, Chile, Thailand and Turkey. In this respect, a panel data set consisting of the data obtained from World Bank and ILO Statistical Data Bases for the period 1980-2008 was established for the above-mentioned countries. In the application part of the study, first 8 econometric models constructed within the framework of basic economic model were analyzed through two-tier GMM-System analysis method. On the other hand, the analysis revealed that the model number 3 has an autocorrelation problem and from this, it was concluded that there could be a co-integration relationship between GDP per capita and foreign direct investments. In this respect, in order to determine whether there is a co-integration relationship between GDP per capita and foreign direct investments, panel co-integration analyses were carried out. Moreover, within the framework of the present study, panel unit root tests were carried out both for the dependent variable used in the models of the present study and for each independent variable and technology shock indicators and whether the data which can be considered the predictors of external technology shock are temporary or permanent were attempted to be tested. The standard deviation of natural logarithm of labor efficiency, standard deviation of natural logarithm of steady capital investment for per-capita gross domestic product and standard deviation of foreign direct investment for per-capita gross domestic product were used as predictors of external technology shock in the present study. Moreover, based on the assumption that error term (ui,t) of Model 6 describing our model developed here also reflects the affects of internal technology shocks at the same time, it was compared with the error term (?i,t) obtained within the framework of Model 7 and that obtained within the framework of Model 8. (ei,t). The findings obtained from the analyses show that the emerging countries are foreign investment and technology dependent to a great extent and they are considerably affected from the technology shocks defined as external. These findings, as stated by David (1990) and Rogers (1995), indicate that the effects of technology shocks gradually emerge in relation to the functioning of economy. In this regard, the findings of this application concur with those of David (1990) and Rogers (1995) challenging the idea that technology shocks have sudden and positive impacts on economy. Therefore, in light of the findings of the present study, it can be argued that technology is adopted by institutions over time and the effects of new technology come into being in the form of ?S? curve. In this respect, the effects of technology in the emerging countries appear slowly at the beginning, then this is followed by a fast process of influence and then this process slows down with the new technology being widespread. In addition, it was concluded that investment-specific technology changes have the power to account for high ratio of the changes seen in short-term conjectural movements.Key Words: Exogenous Technological Shocks, Real Business Cycles Theory, Economic Growth, Developing Countries, GMM Analysis, Panel Time Series Analysis.