Yönetim muhasebesi ve örgüt kültürü etkileşimi: Sanayi işletmeleri üzerine bir araştırma

Abstract

Günümüzde muhasebenin kültürel kurumsal ve toplumsal uygulamaları, muhasebe kuramının değişik disiplinlerinin gelişmesine neden olmuştur. İlki 1976 yılında muhasebenin daha çok davranışsal boyutu ile ilgili Hopwood tarafından yayınlanan ?Muhasebe, Örgütler ve Toplum Dergisi? bu gelişmenin somut bir göstergesi olup, bu çalışmalar muhasebenin sosyal ve kurumsal bir uygulama alanı olarak kabul edilmektedir. Muhasebe teorisinin bu alt alanına göre muhasebe pratiklerinin temel yapısı, sosyolojik bakış açısıyla ele alınmaktadır. Organizasyon çalışmalarının analizi için oldukça önem arz eden örgüt kültürü de toplum ve örgüt arasında bir bağlantı aracı olarak düşünülebilir. Örgüt kültürü, yönetim muhasebesi uygulamaları gibi, yönetim pratiklerinin her hangi birini kısıtlayabilir ya da güçlendirebilir.Bu çalışma örgüt kültürü ve yönetim muhasebesi pratikleri arasındaki ilişkinin araştırılması amacıyla ele alınmıştır. Çalışmada örgüt kültürü, işletmenin karakteristikleri ve algılanan dış çevre, bağımsız değişkenler; yönetim muhasebesi uygulamalarının kullanımı da bağımlı değişken olarak belirlenmiştir. Örgüt kültürü temel bağımsız değişkendir. İşletmenin karakteristikleri; firmanın büyüklüğü, yaşı, biçimselleşme ve merkezileşme değişkenleri ile işlevselleştirilmektedir. Algılanan dış çevre ise, çevresel belirsizlik ve rekabetin şiddeti ile ifade edilmiştir. Bu kapsamda öncelikle, belirlenen değişkenlerin etkileşimi analiz edilecek, daha sonra bağımsız değişkenlerin yönetim muhasebesi uygulamalarına etkisi inceleme konusu edilecektir.

The cultural, institutional and societal employment of accounting has led to the recent development of different disciplines of accounting theory. The first one, the `Journal of Accounting, Organizations and Society? published by Hopwood in 1976, whose interest being more on the behavioral dimension of accounting, testifies to this concrete development, while such works accepting accounting as an social and institutional field of application. According to this sub-field of accounting theory, the fundamental structure of the accounting practices is considered through a sociological point of view. The organization culture, which is highly important for the analysis of the organizational works, can be considered as a mean of connection between the society and the organization. The organizational culture, like the management accounting practices, can restrict or fortify each and any of the management practices.This study was undertaken for the purpose of investigating the relationship between the organizational culture and management accounting practices. The independent variables in the study: organizational culture, characteristics of the company and the perception of the outside environment, as well as the way the management accounting practices were used. The main independent variable is the organization culture. The characteristics of the organization were functionalized through the variables of the size of the company and its age, its formability and centralization. Meanwhile, the perceived outside environment was expressed as the environmental uncertainty and the severity of competition. In this study, firstly the interaction of the determined variables are analyzed, then the effect of the independent variables on the management accounting are considered.