Yoksulluğun subjektif refah açısından ölçülmesi: Muğla ili uygulaması

Abstract

Yoksulluk ya da refah yazınında objektif yaklaşım hâkim olmasına rağmen, bu yaklaşım bireyin gerçek yoksulluk algılarını görmezden gelmektedir. Objektif olarak tanımlanmış aynı durum için iki farklı birey farklı algılara sahip olabilirler. Subjektif refah yaklaşımı, bireylerin gerçek refah düzeyini anlayabilmek için onların düşüncelerinin dikkate alınması gerektiği noktasından hareket etmektedir. Dünyada bireylerin subjektif refah değerlendirmelerini çıkış noktası olarak alıp subjektif yoksulluk oranlarını irdeleyen çok sayıda çalışma olmasına karşın, Türkiye'de yapılmış çalışmaların tamamında objektif kriterlerden yola çıkılarak yoksulluğun boyutu ve profili ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Yapılan çalışmalarda bireyin kendisine ve içinde yaşadığı haneye yönelik yoksulluk algıları ihmal edilmiştir. Bu çalışma, bu boşluğu doldurmak üzere yoksulluğu objektif kriterlerden hareketle değil, subjektif refah değerlendirmelerinden hareketle incelemeyi ve bireyin subjektif ekonomik refah değerlendirmesine etkide bulunan faktörleri belirlemeyi amaçlamaktadır. Bu anlamda bu çalışma, yapılan ilk alan araştırması olmasından dolayı özgünlük içermektedir. Çalışmada Muğla İli Merkez İlçesi'nde ikamet eden 205 hanehalkı (410 kişi) ziyaret edilmiş ve hanedeki her iki eşe de anket uygulanmıştır. Stata 9 programında EKK ve Sıralı Logit - Sıralı Probit tahmin yöntemleri kullanılarak Muğla İli için Leyden ve subjektif yoksulluk sınırları ve oranları ve bireylerin subjektif ekonomik refah değerlendirmelerine etki eden faktörler analiz edilmiştir.Muğla alan araştırmasından bireylerin kendileri için yeterli olduğunu düşündükleri gelir düzeylerinden hareketle hesaplanan Leyden yoksulluk sınırı (LPL) (2.152 TL) ve subjektif yoksulluk sınırı (SPL) (1.559 TL) TÜİK hesaplamalarından (896 TL) daha yüksek, TÜRK-İŞ (2.734 TL), KAMU-SEN (3.083 TL) ve DİSK (3.312 TL) hesaplamalarından ise daha düşük olarak bulunmuştur. Bireylerin hanelerine yönelik subjektif refah değerlendirmelerinin temel belirleyenleri ise hanehalkı toplam harcama tutarı, hanehalkının borcunun olması, hanehalkı büyüklüğü, bireye miras yolu ile kalmış servetin olması, bireyin sağlık memnuniyeti, hem kendisinin hem de ebeveynlerinin eğitim seviyesi, yaşadığı yer, hanesine ve kendisine ilişkin göreli refah algıları olarak tespit edilmiştir.

Objective approach to poverty is a dominant field of analysis in the poverty studies. However, this approach essentially has a weakness as it ignores the feelings of individuals regarding their income and poverty. Two different individuals may have different judgments under the same condition, which might be identified objectively. The main act of the subjective welfare approach to poverty and measuring poverty is to consider the opinions, judgments and feelings of individuals in the measuring of their welfare level. Even though there are many studies emphasizing the importance of welfare implications of the subjective poverty assessments in the world, all calculations and analysis of poverty in Turkey is based on the objective criteria. The individual?s self-poverty evaluations or as a member of household are totally neglected in Turkey.This study aims to fill this gap by putting the subjective welfare approach into practice and to determine the factors affecting the assessment of individual for their subjective economic welfare. In this regard, this study has originality owing to be the first field study in Turkey. 205 households (410 individuals) in the central district of Muğla were visited and both couples in the house are interviewed with a separate questioner, one for women and one for men. Leyden and subjective poverty lines and the factors of individual assessment of subjective economic welfare is analyzed by using the estimation methods of OLS and Ordered Logit and Ordered Probit in Stata 9.The results show that the Leyden Poverty Line (LPL) (2.152 TL) and subjective poverty line (SPL) (1.559 TL) calculated by the individuals? income levels, which are decided as a sufficient income level for a household, are higher than the poverty calculation of TurkStat (896 TL), but lower than KAMU-SEN (3.083 TL) and DISK (3.312 TL). The research results also show that the main determinants of individuals? subjective welfare assessments for their own households are dependent upon the value of total expenditure of household, amount of debt that the household has, household size, the level of inheritance, level of satisfaction with health service provisions, education level of both individuals and their parents, the material condition of their neighborhood, and relative welfare sense for individuals? household.