Halil İnalcık`ın Osmanlı tarihi araştırmalarına sosyolojik bir bakış

Abstract

Peter Burke'un `Tarih ve Toplumsal Kuram' adlı çalışmasında tarihçi ve sosyologlar için ?bir bütün olarak toplumla ve her türlü insan davranışıyla ilgilenmeleri bakımından, kesişen kümeler üzerinde çalışırlar?, vurgusundan hareketle, Annales (yıllıklar) Okulunun ışığında, Halil İnalcık tarihçiliğinin, Osmanlı İmparatorluğu-Klasik Çağ (1300-1600) adlı eserinin, (Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, Çev. Ruşen Sezer, Türkçe 1. baskı 2009- İngilizce 1. Baskı 1973) sosyolojik analizi çalışmanın konusudur.Bu çalışmada tarihsel sosyoloji ve Annales Okulu kavramları ışığında Halil İnalcık'ın Osmanlı tarih yazıcılığı analiz edilerek Halil İnalcık'ın Osmanlı Tarihi yazımında `Karşılıklılık ve Bilimlerin Ortak Çalışmaları', `Sosyal yapı ve konjoktürler' ve `sosyal tarihçilik' kavramları algılayışı irdelenmeye çalışılmıştır.Çalışmanın, 1.bölümü Halil İnalcık'ın `tarih idea'sında (tasarımını) ile tarih yazma yönteminde etkilendiği bilim adamlarını ve akımları tarihsel süreçte ve sosyolojik hatlarıyla incelemektedir.Çalışmanın 2. bölümü ise, Halil İnalcık'ın Osmanlı İmparatorluğu-Klasik Çağ (1300-1600) adlı eserinin sosyolojik analizi Braudel'le karşılaştırmalı olarak `disiplinlerarsılık' ve `yapı-konjontür-konfigürasyon' kavramları ile sınırlandırılarak yapılmıştır.Ekler bölümünde ise Halil İnalcık ve öğrencisi Özer Ergenç'le `tarihsel sosyoloji' konusunda yapılan görüşme metinleri ve bibliyografyalara ayrılmıştır.ANAHTAR KELİMELER: Halil İnalcık, Annales okulu, tarihsel sosyoloji, sosyal tarihçilik, yapı ve konjonktür, konfigürasyon, Fernand Braudel, S.N. Eısenstadt.

The topic of this study is sociological analysis of Halil İnalcık?s historiography and his book entitled Ottoman Empire-The Classical Age (1300-1600) (Yapı Kredi Publications, Istanbul, translation: Ruşen Sezer, Turkish, 1st edition 2009 - English 1st edition 1973) motion from the Peter Burke?s emphasis for historians and sociologists by saying in terms of deal with society and all kinds of human behavior as a whole, work on cross-cutting clusters in his study entitled ` History and Social Theory and in the light of Annales (annuals) School.In this study, in the light of historical sociology and Annales School concepts, by analyzing Halil İnalcık's Ottoman historiography, his perception of `Reciprocity and Common Works of Sciences, `social structure and conjonctures? and `social historiography concepts in his Ottoman history writing process is tried to examine.First sections of the study examine Halil İnalcık's affection in his history writing method by scientists and movements in the context of historical process and sociological lines.İn the 2th section of the study, the book entitled Ottoman Empire-The Classical Age (1300-1600) written by Halil İnalcık is analized sociologically compared to Braudel in the limitation of `to be interdisciplinary, `structure-conjoncture-configuration concepts.In the appendices is given to interview on `historical sociology between Halil İnalcık and his student Özer Ergenç and bibliographies.KEY WORDS: Halil İnalcık, Annales School, historical sociology, social historiography, structure and conjoncture, configuration, Fernand Braudel.