Aristoteles`te madde kavramı ve bilinebilirlik problemi

Abstract

Bu çalışmanın temel paradigması, Aristoteles'in düşüncesinde madde kavramının ontolojik ve epistemolojik bakımdan soruşturulmasıdır. Buna bağlı olarak ilk bölümde Aristoteles'in madde kavramı üzerinde durmadan bu kavramın Aristoteles öncesi felsefe içerisindeki yeri ele alındı. Bu noktada karşımıza arkhe kavramı çıkmaktadır. Arkhe kavramı, bu filozoflar tarafından çoğunlukla değişim ve hareket ilkesi olarak kabul edilmektedir. Bu kabul Aristoteles'in Fizik üzerine olan çalışmalarında geçen madde kavramıyla yakından ilişkilidir.Bu nedenle ikinci bölüm maddenin fizikteki anlamları ve kullanımları üzerinedir. Bu bağlamda da fizikte karşımıza çıkan ve madde kavramıyla yakından ilişkili olan etkinlik, olanak, dört neden, değişim ve hareket kavramları ele alındı.Üçüncü bölümde, madde kavramının biyoloji bağlamında bir analizi yapıldı. Aristoteles hayvanlarda hareketin ilkesi olarak pneumayı kabul etmektedir. Bu şekildeki bir hareket ilkesine sahip olan canlılar ise bir beden ve psykheden oluşmaktadırlar. Aristoteles için psykhe, canlılık olanağına sahip bir bedenin formudur (eidos) ve bu kavramda madde kavramıyla özsel bir bağlantıya sahiptir.Dördüncü ve son bölümde ise metafizik kapsamında madde kavramı ele alındı.. Töz bu bölümün ana konusudur. Çünkü Aristoteles onu, madde ve eidosun bir birleşimi olarak kabul etmekte hatta onu töz olarak kabul edilecek adaylardan biri olarak görmektedir. Bu nedenle de bu bölümün amacı bu adaylığın ne anlamda mümkün olup olmadığını incelemektir. Buna ek olarak, bu adaylığın bir bölümü olarak bilinebilirlik problemi de ele alındı.Anahtar Sözcükler: Madde (Hyle), Form (Eidos), Pneuma, Olanak (Dynamis), Etkinlik (Energeia)

The main paradigm of this study is to investigate the concept of ?matter? within ontological and epistemological problems of Aristotle. Therefore, in the first part, before dealing with this concept in Aristotle, I tried to analyze this concept from a historical point of view. At this point the concept which we came up was arkhe. Arkhe was often accepted by those philosophers as a souce of movement and change. This idea seems very close to Aristotle?s view about the role of matter in physics.For this reason second part was about the meanings and uses of matter in physics. In this respect I analyzed some concepts which have close connection with ?matter? such as activity, capacity, four causes, change and movement.In the third part ?matter? was analyzed in respect of biology. Aristotle accepts ?pneuma? as a principle of movement and substantial generation. This principle can be found in a person who is a composite of body and soul. Soul is accepted as a form (eidos) of living body and this concept has an essential connection with matter.In the last part I tried to examine matter in metaphysics. Substance was the main object of this part. For Aristotle accepts it as a composition of matter and form. In fact matter is seen as a candidate for substance. Thus main aim of this part was to clarify this candidacy whether possible or not. In addition to this, the problem of intelligibility was analyzed as part of this candidacy.Keywords: Matter (Hyle), Fom (Eidos), Pneuma, Capacity (Dynamis), Activity (Energeia)