Kriz koşullarında para politikası uygulamalarının Türkiye`de 2001 ve 2008 deneyimleri açısından karşılaştırmalı analizi

Abstract

Dünya ekonomisinde son yirmi yılda yaşanan hızlı finansallaşma, giderek sıklaşan ve yaygınlaşan ekonomik krizleri beraberinde getirmiştir. Küresel ekonominin yaşadığı temel sorun, krizlerden ziyade bu krizlerin yol açtığı reel ekonomik daralmadır. Krizlerin uzun sürmesi, çok sayıda ülkeyi etkilemesi ve uygulanan para politikalarının kriz sürecinde beklenen etkileri yaratmaması, merkez bankalarına ve para politikalarına yönelik eleştirilerin çoğalmasına neden olmuştur. Enflasyon, üretim ve finans üçgeninde para politikalarının yürütülmesi giderek güçleşmektedir.Türkiye'de 2000'li yıllarda döviz kuru ve enflasyon hedeflemesi gibi birbirinden farklı iki para politikası stratejisi uygulanmıştır. Bu politikaların uygulanabilirliği ve etkinliği tartışılırken 2001 ve 2008 yıllarında iki önemli ekonomik kriz yaşanmıştır. Bu bağlamda tezin amacı, söz konusu dönemde Türkiye'de uygulanan döviz kuru hedeflemesi ve enflasyon hedeflemesi gibi iki farklı para politikası stratejisinin iç ve dış şoklar karşısında fiyat ve çıktıyı yönlendirmekten nasıl uzaklaştığını ortaya koymaktır. Türkiye gibi dışa açık küçük ülkelerde giderek sıklaşan şoklar, bu ekonomilerin karakteristik özelliği olan dışa bağımlılık ve yabancı sermaye girişleri, uygulanan para politikalarını etkinlikten uzaklaştırmaktadır. Türkiye'de para politikası araçları ile enflasyon arasında istikrarlı ve öngörülebilir bir ilişkinin olmadığı düşünülmektedir.Bu doğrultuda yapılan ampirik analizden elde edilen bulgular, Türkiye'de para politikasının kriz dönemlerinde aktif bir rol üstlenemediğini göstermektedir. TCMB, Türkiye ekonomisinde ortaya çıkan dalgalanmaları ve krizleri yönlendirmek konusunda etkinlikten uzaktır. Politik, iktisadi ve küresel dalgalanmalar para politikasının arzulanan etkinlik düzeyine ulaşmasına engel olmaktadır. Politika uygulayıcıların dış şokları ülkeye taşıyan aktarım mekanizmalarına yönelik tedbirler almaktan kaçınmaları, bu tür krizlerin orta vadede tekrarlanabileceğini ve para politikalarının çözümsüz kalacağını düşündürmektedir.TÜRKÇE ANAHTAR KELİMELER :1.Kriz2.Merkez Bankası3.Para Politikaları4.Türkiye Ekonomisi

The rapid financialization of the world economy for the last twenty years led to frequent and widespread economic crisis, and protracted recessions. The main problem experienced by the global economy and the specific countries is not the crisis itself but the prolonged economic recession which is caused by the economic crisis. The criticism toward central banks and monetary policies surged because of the perpetuation of crisis, its impact on many countries and the ineffectiveness of the monetary policies implemented during the crisis. Therefore, it has been more and more difficult to implement proper monetary policies in the dilemmas of inflation, production and finance.In Turkey, two different monetary policy strategies such as the exchange rate and inflation targeting were implemented during the 2000s. While the sustainability and effectiveness of these policies were controversial and debated among the economists and policymakers, two major economic crisis experienced during this period: 2001 and 2008. In this context, the aim of the thesis is to prove that both monetary strategies, such as the exchange rate targeting and inflation targeting, are unsuccessful and they lead to price and output fluctuations in the face of internal and external shocks in Turkey during the 2000s. Frequent shocks in a small open economy that the main characteristics are the dependency on foreign source and capital inflows, such as Turkey, cause inefficiency in the monetary policies implemented during crisis and recession. As a result, it is concluded that there is no stable and predictable relationship between monetary policy instruments and inflation in Turkey.The results obtained by empirical analysis of the thesis show that monetary policies implemented during the crisis have not been effective. CBRT seems to be ineffective managing the fluctuations and the crisis. Therefore, it can be argued that Turkish economy might experience crisis in the future because policymakers are reluctant to take necessary measures. Based on the result of the thesis, we can contend that monetary policies will again be incompetent during the would-be crisis.İNGİLİZCE ANAHTAR KELİMELER:1.Crisis2.Central Bank3.Monetary Policy4.Turkish Economy