Katılım bankası şubesi açılması uygun olan ilçelerin AHP yöntemiyle belirlenmesi: İstanbul Anadolu yakası örneği

Abstract

Bir ülkenin güçlü olabilmesi, tam bağımsız kararlar alabilmesi, sosyo-kültürel açıdan yüksek seviye yakalayabilmesi ve ekonomik yönden gelişmiş ülke düzeyine gelebilmesi için gerekli olan en önemli unsurlardan biri de ticaret hacmidir. Ülkenin ticari yönden gelişim göstermesi ve ticari potansiyelini gerçekleştirebilmesi için ise finans sisteminin iyi ve yeterli olması gerekir. Bu amaçla kurulmuş olan bankaların ülke ekonomisine sağladığı yararlar veya zararlar çok büyük ölçüde olabilmektedir. Nitekim 2001 ve 2002 krizinde batan bankaların faturası ülkemiz için büyük olmuş, insanlarımız ve ticari şirketlerimiz çok büyük sıkıntılara maruz kalmıştır.Bankaların güçlü bilançoya sahip ve güvenilir olması, ülkeye olan yabancı yatırımları ve sıcak parayı da beraberinde getirmektedir. Ayrıca ticaretini büyük ölçüde bankalardan aldığı kredilerle sağlayan birçok şirket için de bu durum önemlidir. Zira bankalar zor durumda kalması halinde, vermiş olduğu kredileri geri çağırabilmekte ve bu durumda birçok şirket iflas edebilmektedir. Bu nedenle bankaların kar edebilmesi, ülke için son derece önemlidir. Kar edebilmenin en önemli nedenlerinden biri de doğru yere şube açmaktır.Ülkemizde faaliyet gösteren Katılım Bankacılığı, Mevduat Bankacılığı?na alternatif ve ikame olarak kurulmuştur. Faiz hassasiyeti olan ve faiz sistemine karşı olan kesimlerin yararlanabileceği bir sistemdir. Ayrıca birikimlerini faiz hassasiyetinden ötürü bankalara yatırmayan, yastık altında bırakarak ülkenin finansal anlamda ileri gitmesine katkıda bulunamayan kesim için de, işleyişini kar ve zarara katılma hesapları açarak kar payı esasına dayanarak yapan Katılım Bankaları iyi bir alternatif olmaktadır. Para verirken; para mukabilindeki mal veya hizmeti satıcı kişiden kendisi alarak, parayı sadece satıcıya ödeyerek, bu mal veya hizmeti müşterisine kendisi vadeli olarak satar. Para alırken ise; kar ve zarara ortaklık esasına dayanarak aldığı mevduatlarla birlikte kendi sermayesinin de içinde olduğu büyük havuzlar oluşturup, yaptığı ticari faaliyetler neticesinde bu havuzların elde ettiği karı, hissesi oranında hak ettiği miktarca mudilerine ödeyerek kar payı dağıtmış olur. Kar payı dağıtırken, mudilerin hissesine düşen payın küçük bir yüzdesini kendisi alır, kalanı mudilerine öder. Aynı şekilde Katılım Bankaları?nın da güçlü bir bilançoya sahip olması, güven aşılaması ve kar elde etmesi, faaliyetlerine devam edebilmesi için gayet önemlidir. Tabi kar edebilmesi ve zarar etmemesi için, fizibilite çalışmalarını iyi yaparak, doğru yerde şube açmış olması gerekir. 2001 yılında batan İhlas Finans Kurumu, Katılım Bankaları?nın prestijini sarsmasının yanında, duyulan güvenin yok olmasını da beraberinde getirmiştir. Katılım Bankası Şubesi açmak için uygun olan ilçelerin objektif olarak belirlenmesi önemli bir husustur. Bu çalışmada, Katılım Bankası Şubesi açma noktasında uygun olan ilçeleri belirlemek amacıyla çok kriterli karar verme yöntemlerinden Analitik Hiyerarşi Proses Yöntemi kullanılmıştır. Hem objektif hem de sübjektif değerlendirme kriterlerini dikkate alması, değerlendirmelerin tutarlılığını kontrol etmesi, çok sayıda kritere göre alternatiflerin önceliklerini belirlemesi nedeniyle bu yöntem tercih edilmiştir. Uygulama aşamasında, İstanbul Anadolu Yakası?nda yer alan 14 ilçe alternatifi arasından, belirlenen kriterlere göre Katılım Bankası Şubesi için en uygun ilçeyi belirleyerek karar vericiye yardımcı olunmaya çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Çok Kriterli Karar Verme, Analitik Hiyerarşi Proses, Katılım Bankası, Şube Açma.

In order for a country to be powerful, to take fully independent decisions, reach a high socio-cultural level and to catch up with the economic levels of developed countries, one of the most important elements is the trade volume. As for a country to develop in the aspects of trade and to realize the commercial potential, its financial system must be good and sufficient. Benefits or losses of the banks founded for this purpose for the country?s economy can be great. Thus, results of banks gone bankrupt in 2001 and 2002 has been very large and our people and commercial companies have been exposed to very great difficulties. Banks? being reliable and having a strong financial statement provides the country with foreign investment and cash. Also for many companies that run their trade with credits from banks to a large extent, this is important. In the event that banks go into a difficult situation the loans given are wanted back so many companies may go bankrupt. For this reason for banks to profit is extremely important for the country. One of the most important reasons for being able to profit is to open offices in the right place.Participation Banking operating in our country has been founded as a substitute and an alternative for Deposits Banking. It is a system for those who have a sensitivity and stance against interest. Besides, Participation Banks are a good alternative for our people who do not deposit their savings into the banks due to the sensitivity against interest, but put it aside and do not contribute for the development of their country. Hence these banks of which system depends on profit rate and opening profit and loss sharing accounts are beneficial for this group of people. While giving money, it buys the goods or the services and pays the money to the seller itself and then sells them to its customer in deferred payments. As for taking money it forms large money funds with its own money and the deposits taken from profit and loss partnership. Then it distribute the profit made from trading activities to the depositors in terms of their deposit rate. Distributing the profit, the bank takes itself a small percentage of depositors' share, and the rest is paid to the depositors. In the same way, it is important for Participation Banks to have a strong financial statement in order to provide confidence, to be able to continue its activities and make profit. In order to profit and not to make loss it has to make the feasibility work well and open offices in the right place. Ihlas Finance Corporation, which went bankrupt in 2001, has weakened the prestige of Participation Banks as well as bringing the destruction of confidence. It is important to determine objectively the appropriate districts to open an office. In this study, to determine the appropriate districts to open a Participation Bank office -of multi-criteria decision methods- Analytical Hierarchy Process method is used. This method is preferred because of its taking into account both objective and subjective evaluation criteria, controlling the consistency of assessments and determining the priorities of many alternatives. During the application phase, it is tried to help the decision maker by identifying the most suitable district out of 14 districts in Istanbul Anatolia Region according to criteria determined.Key words: multi-criteria decision making, Analytical Hierarchy Process, Participation Banking, opening offices