Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinde yalancı eş değerler

Abstract

Türk lehçeleri arasında tarihi, coğrafi, siyasi şartlar sebebiyle kelimelerde meydana gelen değişiklikler Türk toplulukları arasında iletişim kopukluğuna sebep olmuş ve Türk boyları birbirini anlayamaz hale gelmiştir. Türk dünyasında bir kültür bütünlüğü sağlamak ve Türk lehçelerinde bilimsel araştırmaları arttırmak amacıyla üretilen her tür eseri karşılıklı olarak aktarma gerekliliği ortaya çıkmıştır. Türk lehçeleri arası aktarma faaliyetleri 1990?lı yıllardan itibaren hız kazanmıştır. Bu aktarma faaliyetleri sırasında birçok aktarma sorunları da ortaya çıkmıştır. Bu aktarma sorunlarından biri de ses bakımından aynı fakat iki lehçede farklı anlamlara gelen yalancı eş değerler olmuştur. Bir dilin iki lehçesi olan Kırgız ve Türkiye Türkçeleri, birçok yönden ortak yönleri bulunsa da, bazı yönlerden birçok farklılıklar gösterebilmektedir. Bunlardan biri de sesteş olan fakat anlamları farklılaşan yalancı eş değerlerdir.Yalancı eş değerler konusu bugün lehçeler arası aktarma yaparken sık karşılaştığımız sorunlardan biridir. Çünkü kaynak lehçedeki bir kelimeyi hedef lehçeye aktarırken aynı ses değerine sahip olan kelimelerin anlamlarının da aynı olabileceği düşünülerek yanlış aktarmalar ortaya çıkmaktadır. Bu da lehçeler arası aktarmada ciddi bir sorun teşkil etmektedir. Türk lehçeleri arasında aktarmaların doğru yapılabilmesi için, anlam kaymasına uğramış bu kelimelerin yani yalancı eş değerlerin araştırılması ve öğrenilmesi; yanlış aktarmalar, anlamalar ve anlaşmazlıkların önüne geçilmesi, aktarmaların doğru yapılabilmesi açısından büyük önem taşımaktadır. Bu çalışmada, Kırgız Türkçesi ve Türkiye Türkçesinin söz varlığında bulunan yalancı eş değer kelimeler üzerinde durulmuştur. Bu doğrultuda ortaya konulan çalışmanın aktarım faaliyetlerinde faydalı olacağı ve bundan sonraki çalışmalara da ışık tutabileceği düşünülmektedir.TÜRKÇE ANAHTAR KELİMELER :1.Yalancı Eş Değerler2.Tam Yalancı Eş Değer3.Kısmî Yalancı Eş Değer4.Kırgız Türkçesi5.Türkiye Türkçesi

The changes occurring in the words due to the historical, geographical and political conditions in between the Turkish dialects resulted in the lack of communication among the Turkish societies and Turkish tribes have become not to understand each other. As for providing a cultural integrity in Turkish world and with the aim of increasing the scientific researches in Turkish dialects, mutually the necessity of transfer for every work of art composed emerged.The transfer activities among the Turkish dialects have sped up since 1990s. During these transfer activities a lot of transfer problems have arisen as well. One of these transfer problems is the false friends which mean the same in terms of sound but have different meanings in two dialects. The Kyrgyz and Turkish which are the two dialects of a language differ in some aspects though having a lot of common properties. One of them is the false friends which are homonyms but differentiates in meanings.The subject of false friends is one of the frequently confronted problems while making transfer inter-dialects today. Because wrong transfers arise while transferring a word in source dialect to target dialect, as the words which have the same sound value are thought to have the same meanings. And this causes a critical problem in terms of transferring inter-dialects. As for making the transfers accurately among Turkish dialects, searching and learning the false friends of these words which have the semantic shifts is significant in terms of making correct transfers and avoiding wrong transfers, apprehensions and controversies.In this study, the emphasis is put on the false friends which exist in Kyrgyz and Turkish lexicology. Accordingly, this study is thought to shed light on the following studies and be useful in transfer activities.İNGİLİZCE ANAHTAR KELİMELER:1.False Friends2.Full False Friends3.Partial False Friends4.Kyrgyz Turkish5.Turkey Turkish