Türkiye- Macaristan ekonomik ilişkileri (1923-1938)

Abstract

Türklerle Macarların arasındaki ilişkilerin temeli yüzyıllar öncesine dayanmaktadır. Anayurtlarının birbirine komşu olması nedeniyle iki kardeş halk arasında münasebetler karşılıklı etkileşimler halinde devam etmiştir. İki komşu kavim arasında ilk bağlar ve temaslar V.yüzyıldan itibaren başlamış ve yerleşik hayatın başlamasıyla devam etmiştir. Osmanlı İmparatorluğunun kuruluşu, Avrupa?daki fetihleri ve önemli kalelerin alınması ile ilk Türk-Macar münasebetleri yeniden başlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu?nun genişlemesi Macaristan?ın ve Balkanlar?ın hayatında köklü değişikliklere sebep olmuştur. Osmanlı İmparatorluğu?nun Balkanlara gelişi siyasi bir huzur yaratmış ve ekonomik hayata canlılık getirmiştir. Böylece yeni ekonomik merkezler oluşmuş, üretim artmış, ticaret canlanmıştır. Bu dönemde bağ, bahçe, avcılık, balıkçılık alanında iki ülke birbirinin ekonomilerine katkıda bulunmuşlardır. XVII. yüzyılın sonlarında Macarlar, Osmanlı ve Habsburg İmparatorluğu arasında yaşamıştır. Bu dönemde Habsburg?ların egemenliği altında bulunan Macarlara ağır vergiler uygulanmıştır. 1848 İhtilalı sonrasında Osmanlı Devleti?ne sığınan çiftçiler tarımın gelişmesine katkıda bulunmuşlardır.1877-1878 Osmanlı-Rus savaşının yapıldığı sıralarda daha da kuvvetlenen Türk-Macar dostluk bağları yıllar içinde devam etmiştir. Avrupalıların baştan beri Macarları kendilerinden saymayan dışlayıcı tutumları, Macarları kendi kökenlerini araştırmaya itmiş, bu da Macaristan?da yeni bir akımın; Turancılığın doğmasına neden olmuştur. Macaristan?ın siyasi ve kültürel ilişkilerde yönünü doğuya çevirmesi ekonomik ilişkilere de yansımıştır. XIX. yüzyılın sonunda Avusturya-Macaristan ile yapılan ticaret anlaşmasında sonra ekonomik ilişkiler daha da gelişmiştir. İki ülke arasındaki ilişkilerin daha sağlam esaslara bağlanması için bazı Macar işadamları ve tüccarlara Osmanlı Devleti tarafından ödüller verilmiştir. Uzun yıllar boyunca birlikte yaşayan Türkler ile Macarlar arasındaki siyasi, kültürel ve ekonomik ilişkiler Atatürk döneminde zirveye ulaşmıştır. Bu dönemde her alanda olduğu gibi tarım, ticaret, sanayi, hayvancılık, madencilik alanında Türk-Macar ilişkileri karşılıklı olarak devam etmiştir. Savaşlardan dolayı ekonomisi yıpranmış olan Türkiye Cumhuriyeti Atatürk?ün önderliğinde bir kalkınma politikası uygulamıştır. Bu dönemde birçok Türk genci Macaristan?a eğitim için gönderilmiştir. Pek çok uzmanda ülkemize hizmette bulunmak için gelmiştir. XIX. yüzyılın sonunda ticaret ve sanayi alanındaki ilişkilerimiz daha da artmıştır. Çeşitli zamanlarda iki ülke ihtiyaç duyduğu malzemelerin alım ve satımı için anlaşmalar yapmıştır. Milli Mücadele?nin ilk yıllarından itibaren ülke bir yandan bulaşıcı hastalıklarla bir yandan da hayvancılığı geliştirmek için hayvan ıslahı ve çoğaltılması işlerini yürütmüştür. Ülkemizde kurulan çiftliklerin ihtiyacını karşılamak için iyi cins küçükbaş ve büyükbaş hayvan alımı yapılmıştır. Bu hayvanların ıslahı, çiftlik ve meraların düzenlenmesi için bilgi ve görgüsünden yararlanılmak üzere uzmanlar ülkemize davet edilmiştir. Aynı şekilde ülke madenciliğinin özellikle Zonguldak ve çevresindeki madenlerin tespiti, çıkarılması ve işlenmesi ile ilgilenmeleri için alanında çalışma yapmış uzmanlar ülkemize gelmiştir.Anahtar Kelimeler: Türkiye, Macaristan, Ekonomi, Macar, Macar Uzmanlar, Anlaşma, Türk Macar Dostluğu.

The basis of the relations between Turks and Hungarians date back to centuries old. As their homelands were neighbour to each other, the relations between two nations have proceeded with interactions. First contacts between these neighbouring nations have begun in 5th century and continued also after passing to settled life.After establishment of Ottoman Empire and the conquest of the important castles in Europe, relations between Turks and Hungarians have started again. Expansion of Ottoman Empire causes fundamental changes in the life of Hungary and the Balkans. Dominance of Ottoman Empire on the Balkans creates a peaceful political atmosphere and vivifies the economic life. As a result of this, new economic centres have developed, productivity has increased and commerce has boomed. In this period, these two countries have contributed to economies of each other?s in fields like orcharding, horticulture, hunting and fishery.At the end of 17th century Hungarians have lived between Ottoman and Habsburg Empires. In the period, under the thumb of Habsburg Empire, Hungarians have been overtaxed. Hungarian farmers who have refuged to Ottoman after the insurrection in 1848, contributed to development of agriculture. The Turkish-Hungarian relations which have become very strong during the Ottoman-Russian war in 1877-1878, continue over the years.Exclusionary attitudes of the Europeans which don?t accept Hungarians as European, have forced Hungarians to research about their origins and this led to birth of Pan-Turanism movement. This deflection of Hungary to the eastern nations was not only in political and cultural fields, but also in economic relations. After the trade agreement with Austro-Hungarian Empire at the end of 19th century, economical relations have developed further. In order to reinforce the relations between two nations, some prizes have given to Hungarian businessmen and traders by Ottoman Empire.The political, cultural and economic relations between Turks and Hungarians, who have lived together for years, came to a head in Ataturk?s time. During this time, all Turk-Hungarian relations in agriculture, trade, industry, stockbreeding and mining fields, continued reciprocally. Republic of Turkey, whose economy has damaged because of the wars, applied a development policy under the leadership of Atatürk. During this period, many Turkish young have sent to Hungary for education. And many experts came to Turkey to serve. Our relations have developed further in this period. These two countries have made agreements in different times for the purchase and sale of the goods that needed. From the first years of Independence War, Turkey has struggled with contagious disease on the one hand and also has strived for animal improvement and multiplication to enhance the stockbreeding on the other hand. In order to provide the needs of animal farms in our country, quality ovine and bovine purchase have made. Many specialists have been invited to our country to take advantages of their knowledge, in order to melioration of those animals, arrangement of leas and farms. At the same time, for determination, mining and process of mine fields especially in Zonguldak and around, some specialists have come to our country.Key words: Turkey, Hungary, Economy, Hungarian, Hungarian Experts, Agreement, Turk-Hungarian Friendship