Enflasyon muhasebesi ve bir uygulama

Abstract

Enflasyonist bir ortam, ekonomilerde yarattığı tahribatlar yanında, işletmelerin mali tabloları üzerinde de olumsuz bir etki yapmakta, gerçek durumu yansıtamaz hale gelmelerine neden olmaktadır. Yüksek enflasyon dönemlerinde, tarihi maliyet esasına göre hazırlanan mali tablolar işletmelerin finansal durumunu ve faaliyet sonuçlarını sağlıklı ve gerçeğe uygun olarak göstermemekte, yanıltıcı olmaktadır.Mali tablo kullanıcılarına, işletmenin gerçek durumunu yansıtan, doğru bilgiler sunulabilmesi, dönemlerin değerlendirilmesi ve farklı işletmelerle karşılaştırmalı olarak analiz yapılabilmesi, enflasyon muhasebesi uygulanması ile sağlanabilir.Enflasyonun çıkardığı sorunları gidermek amacıyla, çeşitli ülkelerde, enflasyon muhasebesi yöntemleri geliştirilmiş, bu konudaki çalışmalar 1970'lerden sonra önem kazanmıştır. Enflasyon muhasebesi uygulamalarındaki farklılığı ortadan kaldırmak amacıyla, 29 Nolu Uluslararası Muhasebe Standardı (International Accounting Standard 29-IAS 29) 1 Ocak 1990 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Bu Muhasebe Standardı, 1994 yılında gözden geçirilmiş ve ilaveler yapılmıştır. Uluslararası uygulamada, IAS 29 işletmelerin mali tablolarının anlaşılabilir, karşılaştırılabilir ve güvenilebilir nitelikte olmalarına olanak vermesi açısından son derece önem taşımaktadır.Türkiye uzun yıllardan bu yana yüksek oranlı enflasyon ile yaşamıştır. Türk vergi mevzuatındaki kısmi düzeltme yöntemleri, yüksek enflasyonun yaşandığı dönemlerde yetersiz kalmıştır. Türkiye'de enflasyon muhasebesi uygulamalarına yönelik olarak düzenleme yapan kurumlar; TMUDESK, BDDK, SPK, Maliye Bakanlığı, TMSK olmaktadır.Türkiye'de enflasyon muhasebesi ile ilgili olarak, 5024 Sayılı Kanun düzenlenmiştir. Bu Kanunla yürürlüğe giren enflasyon düzeltmesi uygulaması, 01.01.2004 tarihinden itibaren uygulamaya konulmuştur. Bu tezde Vergi Usul Kanununda değişiklik yapan 5024 Sayılı Kanuna göre bir enflasyon düzeltmesi uygulama çalışması yapılarak, mali tabloların enflasyonun etkisinden arındırılması açısından önemi üzerinde durulmuştur.

Inflation has negative affects on the financial statements of the businesses besides its damages to the economies and causes them not to reflect the actual situation. During the periods of high inflation, financial statements based on historical cost accounting do not indicate the financial situation and activity results of the businesses reliably and accurately, so they are misleading.To be able to present correct information about the real situation of the business, to evaluate the periods, and to conduct comparative analysis with different enterprises can be made possible by using inflation accounting for the financial statement-users.In order to eliminate the problems caused by inflation, inflation accounting methods have been developed in several countries and the studies on the inflation accounting have gained importance after 1970s. International Accounting Standard 29-IAS 29 aiming at eliminating the differences between inflation accounting practices was put into effect on January 1, 1990. In 1994, this Accounting Standard was revised and supplementary clauses were included. In the international application, IAS 29 is very important for the financial statements of the businesses to be understandable, comparable, and trustworthy.Turkey has been experiencing high-level of inflation for a long time. Partial adjustment methods in the Turkish Tax Legislation were insufficient during the high-inflationary periods. The organizations that make the regulations on the inflation accounting practices in Turkey are as follows: TMUDESK (Turkish Accounting and Auditing Standards Board), BDDK (Banking Regulation and Supervision Agency), SPK (Capital Markets Board), Ministry of Finance, TMSK (Turkish Accounting Standards Board).In Turkey the Law no. 5024 has been arranged on the inflation accounting. The inflation-adjustment practice which became effective with this law has been applied since 01.01.2004. In this thesis, by making an inflation-adjustment case study according to the Law no. 5024, which made amendments under the Tax Procedure Law, the importance of financial statements for eliminating the effects of inflation has been emphasized.