Türkiye`de para arzı ve GSMH değişimlerinin BİST 100 endeksi üzerindeki etkisinin analizi

Abstract

Bu çalışma kapsamında; İstanbul Menkul Kıymetler Borsası X100 endeksini etkileyen makroekonomik faktörlerden bahsedilmiş, X100 endeksini etkileyen faktörler ile hisse senedi fiyatları arasındaki ilişki teorik olarak açıklanmıştır. Ayrıca uygulama kısmında araştırma yöntemi olarak kullanılan `Regresyon Analizi` yardımıyla bu faktörlerin endeks üzerindeki etkileri incelenmiş ve `Granger Nedensellik Testi` analizi ile BİST 100 endeksi ve ilgili faktörler arasındaki ikili nedensellik araştırılmıştır. Bağımlı değişken olarak BİST 100 Endeksi, bağımsız değişkenler olarak da Hazine Bonosu Faiz Oranı, Para Arzı, Enflasyon, Sanayi Üretim Endeksi, Dolar ve Cumhuriyet Altın Fiyatları ay sonları itibariyle alınmıştır. Araştırma sonucunda BİST 100 endeksini belirgin şekilde etkileyen faktörler Hazine Bonosu Faiz Oranı, Döviz sepeti, altın fiyatları ve para arzı olarak tespit edilmiştir. Nedensellik açısından yapılan incelemeler sonucunda ise BİST 100 endeksi 3, 6, 9, 12, aylık gecikmelerde faiz, döviz, sanayi üretim endeksinin granger nedeni olduğu tüfe, faiz ve dövizin ise ilk 1 aylık gecikmede BİST 100 endeksinin granger nedeni olduğu anlaşılmıştır. Son olarak altın ile BİST 100 endeksi arasında herhangi bir nedensellik bulunamamıştır.Anahtar Kelimeler: Hisse senedi, BİST, İMKB100 Endeksi, Birim Kök Testi, Çoklu Doğrusal Regresyon, Korelasyon Analizi, Granger Nedensellik Testi

In this study, Macroeconomic Factors affecting the Istanbul Stock Exchange index were explained and the relationship between Factors affecting index and stock prices were explained theoretically. Also in the application part, with `Regression Analysis` examined the effects of these factors on the index, and `Granger Causality Test` analysis with dual causality between ISE 100 index and related factors were investigated.The Istanbul Stock Exchange 100 Index was used as the dependent variable and Treasury Bond Interest Rates, Money Offer (M2), Inflation (CPI), Industrial Production Index, Dollar and Gold Prices were used as the independent variables.At the end of the study, the index markedly affecting factors; as Treasury Bond Interest Rate, Currency basket, the price of gold and the money supply have been identified. As a result of the investigations in terms of causality; Granger Causality Tests show that ISE 100 index is Granger cause of interest rate, foreign exchange, industrial production index in 3 - 6 – 9 - 12 month delay. CPI, interest rate and foreign exchange in the first one-month delay granger cause of ISE National 100 Index were found to be. Finally, No causality between ISE National 100 Index with gold could be found.Keywords: Stocks, BIST, The ISE National 100 Index, Multiple Linear Regression, Unit Root Test, Correlation Analysis, Granger Causality Test