Bilginin dinselleştirilmesi: Yeni Ümit dergisinin sosyolojik analizi

Abstract

Bilimin ve bilimsel olanın tanımlanması sorunsalı, epistemolojik tartışmalar ile doğrudan ilgilidir. Bilimsel Devrim ve Aydınlanma Çağı'nın bilim ve felsefe alanında tetiklediği sıçrama, modern bilimlerin diğer bilgi türlerine üstünlük kurarak doğumunu ve yöntem alanında da akılcılığın egemenliğini getirmiştir. Bilgi ve bilimin ilahi değil dünyevi, imana değil nedenselliğe bağlı yasalara tabi hale gelmesiyle, bilgi ve bilimin kültürel boyutu önemsizleşerek evrensel bilgi ve bilim anlayışı yaygınlık kazanmıştır. Günümüzde bilimin sözü edilen niteliğinde bazı değişimlerin olduğuna tanık oluyoruz. Özellikle dinsel olanın yükselişinin görüldüğü yerlerde, farklı bir bilim paradigması arayışında olunduğu gözlenmekte, bilimin gerçeğe ulaşma kapasitesine dönük bir şüphecilik, akıl, bilim, iman ve metafizik arasında konulan sınırların aşıldığı girişimlere rastlanmaktadır. Bu girişimler doğa bilimleri, tarih ve topluma dönük yaklaşımlarda da kendini göstermektedir.Bunlardan hareketle bu çalışmada, söz konusu girişimi temsil ettiğini düşündüğümüz İslami eğilimli Yeni Ümit dergisi analiz edilmiştir. Öncelikle adı geçen derginin bilim tanımına ve faaliyet alanlarına bakılmıştır. Ardından iman ve akıl arasında yeni bir bağ kurmak isteyen derginin, (imanlı) ilim ve `Batılı bilim` olarak yaptığı ayrımın arka planına bakılmıştır. Bu ayrımdan sonra ise, söz konusu ayrımın yansımaları olan doğa bilimlerinin İslamileştirilmesi, din eksenli tarih tasarımı ve din eksenli toplum projesi analiz edilmiştir. Bahsedilen çalışmada, seçilen dergiler, bilim-ilim teması altında derin hermeneutik yöntemiyle ideoloji analizine tutulmuştur. Anahtar Kelimeler: Bilginin Dinselleştirilmesi, İlim, Derin Hermeneutik, Neoliberal Dönüşüm

The question of defining science and what is scientific is directly related to epistemological discussions. The leap in the fields of science and philosophy triggered by Scientific Revolution and the Age of Enlightenment brought the birth of the modern science establishing superiority over other types of knowledge and the hegemony of rationalism in methodology. As knowledge and science was beginning to depend on earthly and causal laws rather than divine and faithful, a universal understanding of knowledge and science was becoming widespread since the cultural dimension of knowledge and science had started to become insignificant. Contemporarily, it is obvious that this feature of science is changing. There is a seek for a different scientific paradigm in which there is skepticism towards the potentials of science to find the truth and the boundaries among reason, science, faith and metaphysics are transgressed especially in the regions where the religious is rising. This seek could be observed in the attitude towards natural sciences, history and society also.In this paper the Islamic oriented journal of Yeni Ümit is going to be analyzed in that respect. Firstly we are going to deal with the journal's definition of science and fields of study. Then we are going to focus on the background of the distinction between the (faithful) ilm and the `Western science` made by the journal trying to establish a new type of relation between faith and reason. After this distinction, Islamization of natural sciences, religion-centric design of history and religion-centric Project of society that are the reflecions of this distinction are analyzed. In this paper we are going to make ideology analysis of the selected issues of the journal under the theme of science and ilm by using the method of deep hermeneutics. Key Words: Religionization of Knowledge, Ilm, Deep Hermeneutics, Neoliberal Transformation