Türk halk kültüründe hukuk kavramı

Abstract

İnsanoğlunun bir arada yaşama tecrübesi, toplumsallaşma ve sosyalleşme süreçlerinin belirli kurallar çerçevesinde düzenlenmesini gerektirmiştir. Bu kurallar, yazılı hukuk kurallarından önce, gündelik hayatta işlerliği olan, bireyler arası sınırları ve toplumsal konuların çözümlerini belirleyen sözlü hukuk kurallarıdır. Toplumların genel yapısına göre belirlenip gelişen bu kurallar, toplumda düzen ve güvenliği sağlar.Toplumun ortak değer, inanış ve kabulleriyle şekillenen örf ve âdetler, modern hukukun kaynaklarından biridir. Hukuk, toplumsal düzen işlevini yerine getirirken toplumun pozitif hukuka aykırı olmayan uygulamalarını da dikkate almaktadır. Yazılı bir kaynağı olmamasına rağmen halk hukukuna ait kurallar, söz ve davranış kalıpları ile sözlü kültür anlatıları, halk edebiyatı ürünleri aracılığıyla nesilden nesile aktarılırlar. Bu çalışmada yazılı olmayan hukuk kurallarının (örf ve âdet hukuku), Türk kültür tarihindeki etkisi, bu etkinin halk edebiyatı örneklerinde ve gündelik hayatın içindeki uygulamalarda günümüze yansımaları, toplumsal yaşamdan örnekler verilip modern hukuk kurallarının tasnifi dikkate alınarak açıklanacaktır.

Coexistence experience of human beings requires the socialization processes to be organized in the framework of certain rules. These rules, before the rule of written law, are the rules of spoken law, functioning in daily life and determining the interpersonal boundaries and the solution of social issues. These rules, determined and having developed in accordance with the overall structure of society, provide order and security in the society.Customs and traditions, which are shaped by community's shared values, beliefs and assumptions, are one of the sources of modern law. Law, while performing the social order functions, takes into account the practices of the society, which are not contrary to the positive law. Although they have no written sources, they are transmitted from generation to generation through the rules of folk law, patterns of words and behavior, and the verbal narratives of culture and folk literature.In this study, the impact of unwritten rules of law (customary law) on Turkish cultural history, the reflection of the this effect in the samples of folk literature and in everyday life applications will be explained by giving examples from today's social life and by considering the classification of modern legal rules.