Türkiye`de siyasal partilerin milletvekili adaylarını belirleme yöntemleri

Abstract

İnsanların siyasi iktidarı ele geçirmek ve kullanmak amacıyla bir araya gelmeleri, lider etrafında toplanmaları ilk çağlardan beri görülen bir olgu olmakla birlikte yaygın ve sürekli örgütlere sahip partiler günümüze özgü bir yeniliktir. Modern devlet bir partiler devleti halini almıştır. Siyasi partilerin ortaya çıkması ile birlikte temsili demokraside siyasetin tayini, yönlendirilmesi ve yürütülmesi, temsilcilerden siyasi partilere geçmiştir. Temsilcilerin mensup oldukları partinin politikasına bağlı olması da, parti politikasına dayalı demokratik sistemlerin bir gereğidir. Ayrıca demokrasilerde siyasal partilerin vazgeçilmezliği kadar, seçimlerin varlığı da bir zorunluluk olarak karşımıza çıkmaktadır. Gerçekten de siyasi partiler ve seçimler, birbirini tamamlayan, birbirinden ayrı düşünülemeyecek kavramlardır.Siyasi partilerin kendilerine birtakım bağlarla bağlı olan milletvekillerinin seçiminde, daha onların aday belirleme safhasından başlayarak söz hakkına sahip olmak istemeleri, ortaya bir takım sorunların çıkmasına yol açmıştır. Siyasi partilerin seçimlerde, seçmenin karşısına birtakım aday listeleri ile çıkması ve seçmenin partiler arasında seçim yaparken özgür olması, fakat kimlerin yönetici olacağı konusunda partinin iradesine boyun eğmek zorunda bulunması, bu sorunları yaratan nedenlerin başında gelmektedir. İşte bu seçmen-parti çatışmasında, çeşitli ülkelerde, devletlerin hukuki ve siyasi yapıları kadar, partilerin de niteliklerine bağlı olarak biçimlenen birtakım birbirinden farklı aday belirleme yöntemleri ile sorunun çözümlenmeye çalışıldığı görülmektedir.Bu araştırmamızda, aday belirleme yöntemleri ve bunların ortaya çıkmasında etkili olan koşullar önce ülkelere göre genel olarak ele alınıp; demokratik rejimlerde partilerin aday tespiti sorununa değinildikten sonra durum, Türkiye'nin kendi koşulları içerisinde ele alınmaya çalışılmıştır. Tezimizin Türkiye ile ilgili bölümünde de, 1876'dan bu yana gerek aday olma gerekse siyasi partiler tarafından aday gösterilme konusundaki hukuki düzenlemeler ve parti kuralları üzerinde durularak; çeşitli sistemlerin verdiği sonuçlar, aday belirleme yöntemleri ile demokratik rejimin sağlıklı biçimde işleyip işlememesi arasında bir ilişki bulunup bulunmadığı belirlenmeye çalışılmıştır. Son olarak da önerilen aday belirleme yöntemlerinden hangilerinin Türkiye koşullarında daha olumlu sonuçlar doğuracağı tespit edilmeye çalışılmıştır.Anahtar Kelimeler: Siyasi Parti, Siyasi Partiler Kanunu, Aday, Aday Belirleme Yöntemleri

Since the early ages, people get together around the leader to seize political power and use it. Nowadays, there are parties with a common and continous organization. Direction, determination and execution of politics at representative democracy, passed political parties from representatives. Representative members adhere to the their parties politicies. It is a requirement of democratic system which based on the party politics. So that, political parties has become indispensable of democratic system. The presence of election is a necessity as indispensability of political parties in democracy. The political parties and elections are completed each other and are not considered separetly.The political parties are willing to be entitled to a share about the election of deputy. It cause some problems. For example, the political parties prepares slates for voter. The voters are free for election between political parties. But the voters are not free about election who become manager. To remove this problems, in various countries, the candidate selection methods have been developed. The method varies according to legal and political structure of goverment and qualifications of the parties. The candidate selection methods and conditions which are effective to emerge.In our research, firstly, this effectives are be evaluated according to country. After the problems of identify candidate of political parties at democratic regimes are be referred to, that canditions are be evaluated according to conditions of Turkey. In the section on Turkey of our thesis, legal regulations about nominating by political parties and rules of parties since 1876 are be evaluated.We try to determine whether there is a relationship between candidate selection methods and the democratic regime is functioning properly.Finally, determining which methods of the candidate selection will give more positive results in circumstances of Turkey will be studied to determine.Key Words: Political Parties, The Law of Political Parties, Candidate, Candidate Selection Methods.