Türkiye`de uzaktan öğretim yapan yükseköğretim kurumlarının örgütsel ve yönetsel açıdan karşılaştırılması

Abstract

Bu çalışmanın amacı; Türkiye'de devlet üniversiteleri bünyesinde internet tabanlı uzaktan öğretim yapan uzaktan eğitim merkezleri, uzaktan eğitim meslek yüksekokulları ve enstitülerin idari yapılanma açısından karşılaştırılmasıdır. Birden fazla yapılanma modelinin olması, hangi yapılanmanın ideal olduğu sorusunu akla getirmektedir. Bu çalışmada, her bir yapılanma modeli, örneklem olarak belirlenen birimlerin yöneticileriyle yapılan görüşmeler sonrasında ayrı ayrı incelenmiş ve her bir yapılanma modelinin sorunları, avantaj ve dezavantajlı yönleri tespit edilmiştir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada, veriler yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılarak toplanmış ve içerik analizi ile çözümlenmiştir. Araştırma sonuçlarına göre; söz konusu idari yapılanma modelleri arasında mutlak yönetsel üstünlükler olmadığı tespit edilmiştir. Her bir yapılanma modeli, ilgili yükseköğretim kurumunun ölçeğine ve gelirlerine bağlı olarak bir takım ortak ve özel sorunlara sahip olmaktadır; yani yapılanma modellerinin karakteristiğinden ziyade, birimin bağlı bulunduğu üniversitenin tercih edilme ve ekonomik durum düzeyi önemlidir. Uzaktan eğitim merkezleri doğrudan rektörlüğe bağlı olduğundan esnek yapılardır. Bünyelerinde her tip program ve sertifika programları açılabilmektedir. Doğrudan bir akademik kadrosu yoktur, dolayısıyla akademik personel yönetimi bağlamında daha az sorun yaşamaktadır. Bu avantajların yanında, akademik bir kimliğe sahip olmaması, okul içerisinde aldığı kararların uygulanmasını zorlaştırmaktadır. Uzaktan eğitim meslek yüksekokulları ve enstitüler akademik kimliğe sahip birimlerdir. Dolayısıyla kendi bütçeleri, kendi akademik ve idari personelleri bulunur. Kurum içerisinde kabul sorunu yaşamazlar. Yalnız rekabet konusunda iki yapılanma da sorun yaşamaktadır. Enstitüler bünyesinde yalnızca tezsiz yüksek lisans programlarının açılabilmesi ve tezsiz yüksek lisans mezunlarının akademik kariyer yapamaması enstitülere olan talebi etkilemektedir. Uzaktan eğitim meslek yüksekokulları ise hem her yerde bulunan meslek yüksekokulları, hem de açıköğretim fakülteleri ile rekabet etmektedirler. Talep konusunda, üniversitenin büyüklüğü ve kurumsal kimliği önemli rol oynamaktadır.

The main purpose of this study is to compare of the main administrative structure of the web-based distance educational studies within that distance education centers in state universities, distance educational vocation collages and institutes. Therefore having a multiple structuring models which bring to mind the question of the optimal structuring. In this study, all the structuring models designated as sampling units were examined separately after interviews with the managers and each of problem structuring model, advantages and disadvantages have been identified. The qualitative research method was used for this research. Semi-structured interview forms were used for data acquisition and then data was analyzed by content analysis method.As a result of the study; it's confirmed that there is no any certain differences between these administrative structuring models. Each structuring models has some common and particular problems because of the higher education institution's scale and income; indeed, being opted and the economic situation of the university which the unit belongs to is become more important than any structuring model's in characteristic feature. As a result of the distance educational centers are directly depend on the rectorship, for that reason they are flexible structures. It's possible to conduct all type of education programs and certificate programs in distance education centers. As a result of they have no educational personnel, they beset with less problem about academical human resources management. Nevertheless; because of not having an academical identity complicates with the implementation of the decisions that unit made. Distance educational vocation collages and institutes are the units which have academical identities. For that reason they called as schools. Therefore they have their own budgets, own academical and administrative staff. And they won't have any acceptance problems in institutions. But they suffer some competition problems with dual structure system at the working places. The institutes could only open the non-thesis master's programs and therefore with the reason of that situation the graduate students could not attend on academical careers and this affect the request for the institutes programs towards the students. The distance educational vocation collages are compete with both vocational collages which are located everywhere and open universities. The size and institution identity of the university plays an important role about request.