Yatırım psikolojisi açısından yatırımcı önyargıları, finansal risk toleransı ve finansal kişilik: Bireysel yatırımcılar üzerine bir alan araştırması

Abstract

Başarılı bir finansal yatırım için ortalama bir zekânın ve finansal bilginin yanı sıra yatırımcıların davranışsal finans ile öne sürülen psikolojik önyargıları, finansal kişilikleri ve finansal risk toleransları hakkında da bilgi sahibi olması önem taşımaktadır. Bu araştırma, davranışsal finans çerçevesi altında finansal yatırımcıların psikolojik önyargıları, finansal risk toleransları, kişilik ve demografik özellikleri arasındaki ilişkiyi ortaya koyma temel amacıyla düzenlenmiştir. Geleneksel finansın `olması gereken` ya da istenen varsayımlarından ziyade; davranışsal finansın öne sürdüğü `olan` bir durum ortaya konmuştur. Bu araştırma ile yatırımcıların psikolojik önyargılar konusunda bilgi sahibi olup bunlarla yüzleşecekleri, zayıf yanlarını düzeltip güçlü yanlarını destekleyecekleri, kişiliklerini tanıyıp finansal risk toleranslarına göre daha bilinçli ve daha sağlıklı yatırımlar yapacağı düşünülmektedir.Araştırmada `Ki-kare` analiz sonuçlarına göre, yatırımcıların beş faktör kişilik özellikleri ile psikolojik önyargıları arasında ilişki olduğu; `lojistik regresyon` analiz sonuçlarına göre yatırımcıların kişilik özelliklerinin finansal risk toleranslarını etkilediği, `t` testi ve ANOVA analiz sonuçlarına göre yatırımcıların demografik özelliklerinden yaş ve cinsiyete göre finansal risk toleranslarının farklılaştığı tespit edilmiştir. Araştırma kapsamındaki yatırımcıların finansal risk toleransları düşük olup bu yatırımcılar en çok temsililik hevristikine yatkındırlar. Beş faktör kişilik özelliklerinden daha çok uyumluluk kişilik özelliği sergiledikleri bununla birlikte psikolojik önyargılara en çok maruz kalanın uyumlu kişiler olduğu, en az maruz kalanın ise nevrotik kişiler olduğu tespit edilmiştir.

For a successful financial investment, as well as an average level of intelligence and financial knowledge, it is important that investors have knowledge of financial personalities, financial risk tolerance and the psychological bias that is set forth through behavioral finance. This study is carried out with the main aim of revealing the relationship among the psychological bias, financial risk tolerance, personal and demographic features of investors, on the basis of behavioral finance. Rather than the `required` or desired assumptions of the traditional finance; the `existing` state that is put forward by behavioral finance has been found. With the help of this study, it is supposed that investors will gain knowledge about the psychological bias and face it; improve their weaknesses and boost their strengths; recognize their personality and make more conscious and sensible investments based on their financial risk tolerance.In the study, through `chi-square` analysis, a relationship between investors' five-factor personality features and psychological bias has been found. Furthermore; by `logistic regression` analysis, that investors' personal features affect their financial risk tolerance has been found and also according to `t`-test and `ANOVA` analysis results that financial risk tolerance differentiates depending on the age and gender aspect of the demographic features of investors' has been ascertained. The investors who are in the scope of the study have a low level of financial risk tolerance and these investors are inclined to representational heuristic. It has been found that the investors in the study mostly show agreeableness feature of the personal features and the investors who are exposed to psychological bias most are the agreeableness ones and the ones that are exposed less are the neurotic ones.