Kazakistan ve Türkiye âşıklık geleneğinin karşılaştırılması

Abstract

Türk dünyasının kültür varlığının önde gelen unsurlarından biri de âşıklık geleneğidir. Bu gelenek Türk Cumhuriyetleri ve topluluklarında ortak bir mirastır. Âşık, arzu ve ümitleri dile getirme, halkın yaşayışını ve tarihini yansıtma, sözlü kültürün yayma gibi görevleri üstlenmiştir. Âşıklık yurda bağlılığın, yiğitlik, doğruluk ve dürüstlüğün, belli bir milletin düşünce ve ruh dünyasının sözle sanata dönüşmesi ve bununla ifade edilmesidir.Halkın yaşayış tarzını, düşünce dünyasını, duygu yoğunluğunun yansıtan âşıklar, hemen her ülkede halkın söyleyen dili, gören gözü olmuşlardır. Kazakistan'la ve diğer Türk topluluklarıyla birçok kültür mirasını paylaştığımız bir gerçektir. Âşıklık geleneği de bu ortak mirasın bir delilidir. Türkiye'deki âşıklık geleneği ile Kazakistan'daki âşıklık geleneği birçok yönüyle benzeşmektedir. Her ikisinin de ilk örneği `ozan` olarak adlandırılan sanatçı tipidir. Rüyada âşık olunması, atışma (aytıs) yapılması, usta-çırak ilişkisi gibi unsurlar bu benzerliklerden yalnızca bir kaçıdır.Anahtar Sözcükler: Âşık, Jırav, Türkiye'de Âşıklık Geleneği, Kazakistan'da Akınlık Geleneği.

One of the prominent factors of cultural assets of Turkic world is ashik tradition. This tradition is a common heritage in Turkic Republics and communities. An ashik takes on a task like expressing wishes and hopes, reflecting the lifestyle of the public and history, and spreading oral tradition. Ashik tradition is the transformation and expression of loyalty into a country, bravery, integrity and honesty, and a specific nation's world of thought and mind into art via words.An ashik who reflects the lifestyle, world of thought, intense feelings of the public have become the tongue and eye of the public in nearly every country. It is a fact that we share a lot of cultural assets with Kazakhstan and other Turkic communities. Ashik tradition is the witness of this common heritage.Ashik tradition in Turkey and Kazakhstan are similar to each other in many aspects. The first example they both provide is an artist called `poet`. Such elements as falling in love and seeing the image of his true love in a dream, revealing his knowledge and feelings in battles of poetic repartee, master-apprentice relationship are only few of these similarities.Key Words: Ashik. Jirav. Ashik Tradition in Turkey. Akin Tardition in Kazakhstan