XVI. yüzyıl Osmanlı Safevi ilişkilerinin ticari açıdan değerlendirilmesi

Abstract

1299 yılında kurulan Osmanlı Devleti ile 1501 yılında kurulan Safevi Devleti XVI. Yüzyıl boyunca siyasi, askeri ve ekonomik anlamda birçok alanda mücadele etmiştir. Yavuz Sultan Selim döneminde 1514 yılında yapılan Çaldıran Savaşı, Kanuni Sultan Süleyman dönemindeki 1533-1555 yılları arasındaki İran üzerine yapılmış seferler, III. Murad devrindeki 1578-1590 yılları arasındaki yapılmış olan seferler gibi büyük askeri harekatlar Osmanlı-Safevi devletleri arasında yaşanmıştır. XVI. Yüzyıl boyunca 1555 yılında imzalanan Amasya Antlaşması'ndan 1578 yılında III. Murad devrinde yapılan İran seferleri başlangıcına kadar sakin bir dönem olan Osmanlı-Safevi ilişkileri bu dönem haricinde ise sürekli çatışma halinde olmuştur. XVI. Yüzyılın sonlarına doğru Safevi tahtına oturan Şah Abbas döneminden sonra ise Osmanlı-Safevi mücadelesi XVII. Yüzyılın ortalarına kadar devam etmiştir. Uzun bir dönemi içerisine alan Osmanlı Safevi ilişkilerinde ise bu dönemde de önemini koruyan İpek Yolu, Baharat Yolu gibi ticaret yolları iki devletinde elde etmek istediği ekonomik hakimiyet için önemlidir. Ayrıca iki devletin mücadelesi sırasında Portekizliler, Ruslar, Özbekler gibi uluslararası aktörlerin de etkisi önemlidir. XV. Yüzyılın sonlarına Ümit Burnu'nun kullanılmaya başlanılması ve Amerika kıtasının keşfi bu dönemde yaşayan bütün medeniyetleri etkilemesi açısından göz önüne alınmalıdır. Osmanlı-Safevi çatışmasının sebepleri arasında uluslararası aktörler, evrensel olaylar ve ekonomik hâkimiyete bağlı ticaret yolları mücadelesini de göz önünde bulundurmamız gerekmektedir.

Daha sonra doldurulacaktırThe Ottoman State that was founded in 1299 and Safavid State that was founded in 1501 have struggled in many political, military and economic contexts throughout the XVI century. Military campaigns such as the Battle of Çaldıran, which was built in 1514 during the reign of Sultan Yavuz Selim, the expeditions on Iran between 1533 and 1555 during the reign of Süleyman the Magnificent, III. Murad military operations between 1578 and 1590 took place between the Ottoman and Safavid statesThe Ottoman-Safevi relations which were a quiet period during XVIth century, from the beginning of The Amasya Treaty that were signed in 1555 and the beginning of the Iranian campaigns carried out in the reign of III. Murad in 1578 , have been in constant conflict except for this period. After the reign of Shah Abbas who sat on the throne towards the end of the XVIth century ,Ottoman-Safevi struggle continued until the middle of the century XVII. I was continoued until the middle of the century. The trade routes such as the Silk Road and the Spice Road which keep the importance in the Ottoman Safevi relations that took a long period are important for the economic dominance that they want to obtain in the two states.In addition, the influence of international actors such as the Portuguese, the Russians and the Uzbeks is important during the struggle of the two states. Beginning of the use of the Cape of Good Hope in the end of the XVth century and the discovery of the American continent should be considered in terms of influencing all civilizations living in this period. We must also consider the struggles of international actors, universal events and trade routes based on economic dominant among the reasons of the Ottoman-Safevi conflict.