Türkiye`de asgari ücret ile istihdam ve iş gücü verimliliği arasındaki ilişkinin analizi

Abstract

Modern manası ile ülkemizde ilk kez 1951 yılında uygulanmaya başlanan asgari ücret, 1968 yılına kadar mahalli komisyonlarca bölgesel düzeyde belirlenmiştir. 1969 yılı itibari ile ulusal düzeyde ve merkezi asgari ücret tespit komisyonunca belirlenen asgari ücret uygulaması, 1974 yılından beri uluslararası standartlara uygun olarak iki yılda bir, yıllık veya altı aylık dönemler itibariyle düzenli bir şekilde belirlenmektedir. Asgari ücret uygulaması ile ilgili en güncel mevzuat 2003 yılında yürürlüğe giren 4857 sayılı İş Kanunu ve 2004 yılında çıkarılan asgari ücret yönetmeliğidir. Paradan altı sıfır atılan ve 1970 yılından sonra tarihinde ilk kez %10 altında enflasyon yaşanan Türkiye ekonomisinde 2005-2015 yılları arasında TÜFE rakamları ortalama %8,2 artış gösterirken, buna uyumlu bir şekilde asgari ücretler ortalama %10,0 artış göstermiştir.Kanuni olarak ücretlerin olması gereken en alt sınırını belirleyerek bir tür ücret tabanı oluşturan asgari ücret, iktisadi açıdan çeşitli yönleriyle önem arz etmektedir. Asgari ücretin iktisadi değişkenlerden ortalama ücretler, enflasyon, istihdam, verimlilik, büyüme ve bölüşüm üzerine etkileri bulunmaktadır. Asgari ücret artışlarının ekonomi üzerindeki muhtemel sonuçları incelenmeye değerdir. Bu muhtemel etkilerden istihdam ve verimlilik etkisi tezin konusunu oluşturmaktadır. Tez çalışması teori, politika, hukuki-istatiksel araştırma ve ekonometrik uygulama olmak üzere dört bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm ücret teorisi ve emek piyasasının işleyişini teorik olarak işlemektedir. İkinci bölüm asgari ücret politikalarından bahsetmektedir. Üçüncü bölüm emek piyasasının güncel durumunu, asgari ücretin hukuki boyutunu ve asgari ücret düzeyleri üzerine istatiksel araştırmaları kapsamaktadır. Dördüncü bölüm teori ve politikanın geçerliliğine ve etkinliğine yönelik ekonometrik uygulamadır. Yapılan ekonometrik zaman serisi analizi sonucunda şu bulgulara ulaşılmıştır. Asgari ücret artışlarının incelenen dönem içerisinde Türkiye ekonomisinde istihdam üzerine kısa süreli bir olumsuz etkisi tespit edilmiştir. Yapılan analizlerde asgari ücret artışlarının verimlilik üzerine etkisi ise tespit edilememiştir.

The minimum wage, which was first implemented in our country in 1951 with modern meaning, was determined at regional level by local commissions until 1968. As of 1969, the minimum wage application has been determined at the national level by the central minimum wage determination commission, and has been set systematically in every two years, annually or semi-annually, in line with international standards since 1974. The most recent legislation on minimum wage application is the labor law numbered 4857 which entered into force in 2003 and the minimum wage regulation issued in 2004.Between the period of 2005 and 2015, Turkish economy which had a low inflation of less than 10% for the first time since 1970, while the inflation rate increased by 8.2% in average, the minimum wages increased by an average of 10.0% accordingly. The minimum wage, which constitutes a kind of wage base by determining the legal lowest limit for wages, is important in various aspects from the economic point of view. The minimum wage has effects on some economic variables such as average wages, inflation, employment, productivity, growth and distribution of income. It is worth examining the possible consequences of minimum wage increases on the economy. The probable effects on employment and productivity are the subject of the thesis. The thesis consists of four parts as theory, policy, legal-statistical research and econometric practice. The first part theoretically deals with the theory of wage and the functioning of the labor market. The second chapter deals with minimum wage policies. The third chapter includes statistical surveys on the general situation of the labor market, the legal dimension of the minimum wage and the minimum wage levels in Turkey. The fourth part is statistical research and econometric application for the validity and effectiveness of the theory and policies. As a result of the econometric time series and regression analysis made, the following findings are reached. During the period in which the minimum wage increases were examined, a short term adverse effect of minimum wage increases on employment in the Turkish economy have been detected. As a conclusion of analyses carried out, any effect of minimum wage increases on productivity has been determined.