II. Abdülhamid öneminde Türk-Macar kültürel ilişkileri (Korvina örneği)

Abstract

Köklü bir geçmişe dayanan Türk-Macar ilişkileri XIX. yüzyılın sonlarına doğru derinleşerek, olumlu yönde gelişme göstermiştir. 1848-1849 yıllarında Habsburg yönetimine karşı Bağımsızlık Mücadelesi'ni başlatan ancak bu mücadelenin Rusya tarafından bastırılması ile Osmanlı Devleti'ne sığınan Macar özgürlük savaşı kahra-manlarına Osmanlı Devleti tarafından sahip çıkılması, kamuoyunun dikkatini Türklere çevirmesini sağlamıştır. Bunun üzerine Macarlar, 1876 Osmanlı-Sırp Savaşı'nda Türk yanlısı bir politika takip ederek Osmanlı Devleti'ne olan şükranlarını sunmak istemişlerdir. Savaş sırasında gösterdikleri bu davranış, Türk ordusunun Sırbistan'a karşı kazandığı zafer ile daha da artmıştır.Türklerin zaferini tebrik etmek isteyen Macarlar; özellikle Macar Üniversite öğrencileri, Osmanlı ordusunun Başkumandanı Abdülkerim Nadir Paşa'ya bir tören kılıcı sunarak onun şahsında, Türklerden yana duydukları sevgiyi ifade etmek iste-mişler, bu nedenle İstanbul'a gelmişlerdir.II. Abdülhamid, Macar gençlerinin duygu dolu ziyaretlerini ve onların Türk yanlısı davranışlarını karşılıksız bırakmamış onlar için de büyük bir sürpriz teşkil edecek olan Macarların unutulmaz Kralı Mátyás'ın kendilerine bırakmış olduğu kültür mirası olan ve ulusal hazine değeri taşıyan `Korvinaları` Macar milletine hediye etmiştir. Korvinalar Kral Mátyás'ın tacını elde ettiği ve Macaristan'da istikrarı sağla-dıktan sonra büyük zahmetlerle meydana getirmiş olduğu Korvina Kütüphanesi'nin önemli eserlerini oluşturmakta idi. Kral Mátyás'ın özenle kurmuş olduğu Korvina Kütüphanesi, Macaristan'da yeni bir akımın başlamasında büyük rol oynayarak, Ma-caristan'ın hem siyasî hem de kültürel açıdan gelişmesine de katkı sağlamıştı.Öte yandan Kral Mátyás'ın ölümünden sonra tahta çıkan kralların Mátyás'ın kültürel eserine sahip çıkmaması üzerine kütüphanenin değerli parçaları dağılmış, Macarları ortaçağ Avrupa'sında güçlü kılan büyük kültürel eser yok olmaya mahkûm bırakılmıştır. XIX. yüzyılın ikinci yarısına gelindiğinde II. Abdülhamid'in Macarlar için büyük önem arz eden Korvinaları geri iade etmesi Macar halkını oldukça mem-nun etmiştir. Bu olaydan memnun kalan Macarlar, 1876 Osmanlı-Sırp Savaşı'nda Türkler lehine izlemiş oldukları politikayı, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda da sürdürmüşlerdir. Çalışmada II. Abdülhamid'in Macaristan'a geri iade etmiş olduğu Korvinalar'ın, iki ülke arasındaki olumlu atmosferi daha da arttırarak siyasî, sosyal ve kültürel ilişkilerin gelişmesine sağladığı katkı ortaya konulmuştur.Anahtar Kelimeler: Osmanlı, II. Abdülhamid, Abdülkerim Nadir Paşa, Heyet, Kral Mátyás, Korvina, Kütüphane, Macar, Tahir Bey, Türk, Şeyh Süleyman Efendi.

Turkish-Hungarian relations based on a long history, deepened and positively developed towards the end of the XIXth century. Because of the fact that Hungarian freedom war heroes who started the Independence Struggle against the Habsburg administration in 1848-1849 took refugee in the Ottoman Empire due to Russian suppression, public attention turned to the Turks. Hence, the Hungarians followed a pro-Turkish policy in the Ottoman-Serbian War of 1876 in an attempt to Express their gratitude to the Ottoman Empire. This attitude demonstrated during the war was further increased by the Turkish triumph against Serbia.In order to celebrate the Turkish triumph, Hungarians; particularly the Hungarian University students, presented thanks to Abdulkerim Nadir Pasha, the Commander-in-Chief of the Ottomanarmy, explicitly to express their symphaties to Turks in person of himself and visited Istanbul due to the same reason.Abdülhamid II did not turn a blind eye to the emotional visit and pro-Turkish behaviour of Hungarian youth and as a gesture he gave a way to Hungarian people the `Korvinas` which was a cultural heritage and national treasure left by Mátyás, the notable King of the Hungarians. The Korvinas constituted the important works of the Korvina Library, where King Mátyás established with great efforts after he obtained the crown and provided stabilization in Hungary. The Korvina Library, which was carefully established by King Mátyás, contributed to the development of Hungary both politically and culturally by playing a major role in the beginning of a new movement in Hungary.Following the death of King Mátyás, the precious items of the library were scattered and the great cultural artifact which contributed the Hungarian sstrength in the Medieval Europe was condemned to disappear as a result of negligence of King Mátyás' cultural heritage by his successors. There turn of Korvinas by Abdulhamid II in the second half of the XIXth century, had great importance and considerably pleased Hungarian people. Satisfied witht his achievement, the follwed policy that in favor of the Turks in Ottoman-Serbian War of 1876 also sustained in Ottoman-Russian War of 1877-1878.In this study, it is revealed that the contribution of Korvinas which were given away to Hungaria by Abdulhamid II further enhanced the positive atmosphere between two nations, there by improving political, social and cultural relations.Key words: Ottoman, Abdulhamid II, Abdülkerim Nadir Pasha, Committee, King Mátyás, Korvina, Hungarian, Tahir Bey, Turk, Sheikh Suleyman Efendi.