Fetal hareket sayımı ve fetüs pozisyonu imajinasyonunun 24.-28. haftasındaki gebelerde prenatal bağlanma ve depresif belirtiler üzerine etkisi

Abstract

Giriş ve Amaç: Gebeliğin başladığı andan doğumun gerçekleştiği ana kadar olan süreç prenatal dönemi kapsar. Prenatal bağlanma ise gebenin hamileliğe olumlu bir şekilde tepki verdiği zaman başlar. Bağlanma sürecini çözmeye yönelik yaklaşımlarda gebenin erken ebeveynlik deneyimleri, fetüsü ile internal çalışma modeli geliştirmek için sahip olduğu bilişsel kapasitesi, kendi erişkin bağlanma stili, aldığı sosyal destek düzeyi ve bununla ilgili olarak görülen perinatal depresyon düzeyi, anksiyete ve postnatal bağlanma durumunun araştırılması maternal-fetal bağlanmaya olan ilgiyi artırmıştır. Bu çalışmada, 24.-28. haftasındaki gebelere yaptırılan fetal hareket sayma ve aynı esnada fetüsün pozisyonunu hayal etme işleminin, annenin prenatal bağlanma düzeyi ve depresif belirtileri üzerine etkisini Türkçe geçerlilik güvenilirlik çalışması daha önceden yapılmış olan Prenatal Bağlanma Envanteri (PBE) ve Beck Depresyon Ölçeği (BDÖ) kullanılarak araştırmak amaçlanmıştır.Yöntem: Çalışmaya Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi (AÜTF) Aile Hekimliği Anabilim Dalı'na bağlı hizmet veren beş adet Erzurum Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Eğitim Tipi Aile Sağlığı Merkezi (EASM) birimine kayıtlı ve Nisan 2017- Ekim 2017 tarihleri arasında takipli, araştırma kriterlerini karşılayıp çalışmaya katılmayı kabul eden, 24.-28. haftasındaki 70 gebe dahil edilmiştir. Gebeler basit randomizasyon yöntemi ile kontrol ve çalışma grubu olarak ikiye ayrılmıştır.. Çalışma grubundaki gebelere bir ay boyunca her sabah uyandıktan sonra fetal hareket sayma işlemine başlamaları, günde en az 10 fetal hareket hissetmeye çalışmaları, fetal hareketleri sayarken karın duvarına dokunmaları ve hareket eden fetüsün pozisyonunu hayal etmeleri istenmiştir. Kontrol grubuna bir müdahalede bulunulmamıştır. Çalışmanın başında ve bir ay sonra her iki gruba PBE ve BDÖ uygulanmıştır Bir ay sonunda veriler SPSS 22.0 paket programına aktarılarak analiz edilmiştir. İstatistiksel olarak önemlilik sınırı p<0,05 kabul edilmiştir.Bulgular: Çalışmamıza 35 gebe kontrol grubu ve 35 gebe çalışma grubu olmak üzere toplam 70 gebe dahil edilmiştir. Gruplar arasında; yaş ortalaması, eğitim durumu, çalışma durumu, aylık gelir düzeyi, aile tipi, gebelik sırası, gebeliğin planlı olma durumu, gebeliğin risk durumu, gebelik kaybı öyküsü ve ailesinden veya sağlık personelinden destek görme durumları açısından istatistiksel olarak bir fark görülmemiştir (p>0,05). Birinci değerlendirmede, gebelerin PBE puanları arasında anlamlı fark bulunmamıştır (p=0,581). Çalışma grubunda birinci değerlendirmede PBE puan ortalaması 53,3±11,9, BDÖ puan ortalaması 7,8±4,9; ikinci değerlendirmede ise PBE puan ortalaması 64,6 ±9,2 ve BDÖ puan ortalaması 8,6±3,9 saptanmış ve PBE puanında istatiksel olarak anlamlı düzeyde artış görülürken BDÖ puanında anlamlı bir değişiklik görülmemiştir. Kontrol grubunun birinci değerlendirmede PBE puan ortalaması 51,5±12,6, BDÖ puan ortalaması 10,6±6,3; ikinci değerlendirmede PBE puanı 52,0±13,7 ve BDÖ puanı 10,5±5,5 olarak saptanmış ve PBE ve BDÖ puanlarında istatistiksel olarak anlamlı bir değişiklik görülmemiştir (p>0,05). Sonuç: Çalışmamızda 24.-28. haftasındaki gebelere yaptırılan fetal hareket sayma ve fetüs imajinasyonu çalışmasının prenatal bağlanma üzerine olumlu etkisinin olduğu; ancak depresyon puanları üzerine bir etkisinin olmadığı görülmüştür. Güçlü bir anne-fetüs bağı, annenin hem kendi sağlığı hem de bebeğinin sağlığı üzerinde farkındalığını arttırıp olumlu davranışlara teşvik edecek ve gebelik hakkındaki olumsuz düşüncelerin azalmasını sağlayacaktır. Bu sürece gebeyi de dahil edip fetal hareketlerin saydırılması gibi anne-fetüs bağını kuvvetlendirecek görevler verilerek prenatal bağlanma arttırılabilir ve sürecin her iki taraf için daha olumlu geçmesi sağlanabilir. Anahtar Kelimeler: gebelik, prenatal bağlanma, fetal hareket, Prenatal Bağlanma Ölçeği, Beck Depresyon Ölçeği

Introduction and Aim: The period from the time of pregnancy until the birth is covered by the prenatal period. Prenatal attachment begins when the pregnant woman responds positively to pregnancy. Making researches on early parenting experiences of pregnant women, her cognitive capacity to develop internal work model with fetus, her own adult attachment style, level of social support and the level of perinatal depression associated with it, investigation of anxiety and postnatal attachment status increased interest in maternal-fetal attachment. The study is intended to investigate effects of fetal movement counting and at the same time imagining fetus position to prenatal attachment and depressive symptoms in pregnant women of 24th-28th pregnancy weeks with Prenatal Attachment Inventory (PAI) and Beck Depression Inventory (BDI) whose Turkish reliability and validity study has done before.Method: Seventy volunteer pregnant women who are in 24-28th gestational week, ensure investigation criteria and registered one of five family health centers connected to The Department of Family Medicine in Ataturk University Medical Faculty followed between April 2017-October 2017. Pregnant women randomized in two groups as control and study group. Pregnant women in study group asked to count at least 10 fetal movements with touching abdominal wall and imagining the fetus position after waking up for a month. No intervention was made to the control group. At the beginning and end of the study, both groups applied PAI and BDI. At the end of the month, data were transferred to SPSS 22.0 program and analyzed. P <0.05 was accepted as statistically significant.Results: Pregnant women split into two groups: 35 pregnant women as control group and 35 pregnant women as study group. There was no statistically significant difference between groups in terms of average age, educational status, working status, monthly income level, family type, pregnancy order, history of pregnancy, risk status of pregnancy, history of pregnancy loss, support from family or health personnel (p>0,05). No significant difference was found between PAI scores of pregnant women (p=0,581. In the study group, mean PAI score was 53,3±11,9, mean BDI score was 7,8±4,9 in the first assessment and in the second assessment mean PAI score was 64,6±9,2, mean BDI score was 8,6±3,9. PAI scores had statistically significant increase but BDI scores had not. In control group, mean PAI score was 51,5±12,6, BDI score was 10,6±6,3 in the first assessment and mean PAI score was 52,0±13,7, mean BDI score was 10,5±5,5 in the second assessment. PAI and BDI score had no statistically significant increase (p>0,05).Conclusion: The study showed that counting fetal movements and imagining fetus position had positive effects on prenatal attachment but had not any effect on depression scores on pregnant women in 24-28th gestational week. A strong mother-fetus bond will increase the awareness of the mother on both her own health and her baby's health, encourage positive behaviors and reduce negative thoughts about pregnancy. Prenatal bonding can be increased by providing tasks to strengthen the maternal-fetal bond such as the counting of fetal movements, and the process can be more positive for both sides.Keywords: pregnancy, prenatal attachment, fetal movement, Prenatal Attachment Inventory, Beck Depression Inventory